Wat is dikkedarmkanker?

De dikke darm bestaat uit het colon (karteldarm) en het rectum (endeldarm). Het colon heeft een opstijgend deel, een dwarslopend deel, een dalend deel en het sigmoïd. Het rectum is het laatste deel van de dikke darm. Het eindigt in de sluitspier (anus). De dikke darm maakt deel uit van de spijsvertering: resten van het voedsel worden er verteerd, water en andere stoffen worden opgenomen in of uitgewisseld met het bloed en onverteerbare resten en afvalstoffen afgestoten.

Als de dikke darm weggenomen wordt, is de stoelgang meestal vloeibaarder, maar kunnen alle nodige voedselbestanddelen nog opgenomen worden, want dat gebeurt in de dunne darm.

Kanker van de dikke darm heet ook colorectale kanker of colorectaal (adeno)carcinoom. Enkele zeldzamere dikkedarmtumoren, zoals neuro-endocriene tumoren en lymfomen, bespreken we hier niet. Net als anuskanker (kanker van de sluitspier), dat anders wordt behandeld dan dikkedarmkanker.

Een precieze oorzaak van dikkedarmkanker is meestal niet aan te wijzen. Het risico op dikkedarmkanker verhoogt met de leeftijd. Dikkedarmkanker komt vaker voor na 50 jaar, maar ook soms op jongere leeftijd.

De meeste dikkedarmkankers ontstaan uit darmpoliepen. Adenomateuze poliepen (adenomen of adenoma’s) zijn goedaardig, maar kunnen uitgroeien tot een kwaadaardig gezwel (carcinoom) en worden beschouwd als een voorstadium van dikkedarmkanker. Er bestaan ook andere darmpoliepen, ontstekingspoliepen bijvoorbeeld, die zich niet ontwikkelen tot een kwaadaardig gezwel.

Bepaalde chronische darmontstekingen (bijvoorbeeld een lang actieve ziekte van Crohn en colitis ulcerosa) verhogen het risico op darmkanker licht.

Wie dikkedarmkanker in de familie heeft, loopt meer risico. Naar schatting ongeveer twintig procent van de patiënten met darmkanker zou een of meer familieleden hebben ook met darmkanker. In sommige families is een genetische afwijking bekend die verantwoordelijk is voor darmkanker. Bespreek met je arts vanaf welke leeftijd het aangeraden is dat familieleden hun dikke darm preventief laten onderzoeken.

Er bestaan zeldzame erfelijke vormen van darmkanker. Ongeveer 5 op de 100 gevallen van dikkedarmkanker zouden gerelateerd zijn aan deze erfelijke en genetische syndromen.

Ook wie in het verleden al dikkedarmkanker heeft gehad, heeft een verhoogde kans om het opnieuw te krijgen. Die mensen worden daarom ook - gedurende een lange tijd - opgevolgd door een specialist.

Ten slotte spelen ook een ongezonde levensstijl een rol in het ontstaan van dikkedarmkanker: voeding (weinig groenten, fruit en vezels en veel verzadigd vet, alcohol en rood en bewerkt vlees), overgewicht, roken en weinig lichaamsbeweging.