Herval na borstkanker: medische duiding

Dr. Kathleen Forceville: ‘Er zijn heel veel verschillende soorten borstkanker, het gaat om zo’n heterogene groep patiënten dat je er moeilijk een algemene uitspraak kunt over doen. Daarbij komt nog dat het moment van herval erg uiteenloopt. Sommige patiënten hervallen snel, anderen pas jaren later. Soms worden patiënten nog na twintig jaar met uitzaaiingen geconfronteerd.’

Als een kankerpatiënt hervalt, wordt er palliatief behandeld. Die term wordt nog vaak misbegrepen. Wat houdt een palliatieve behandeling precies in?

‘'Palliatief' is eigenlijk een ander woord voor ‘ongeneeslijk’, maar mensen stellen het nog al te vaak gelijk met 'terminaal'. Er is een heel belangrijk verschil tussen beide begrippen. Een palliatieve patiënt kan niet meer genezen, maar kan vaak nog jaren een kwaliteitsvol leven leiden. Terminaal wordt de patiënt pas in de laatste maanden van de ziekte.’ 

Wat houdt zo’n palliatieve behandeling in voor borstkankerpatiënten?

‘Uitgezaaide borstkanker is niet meer te genezen. Wel kan een aangepaste behandeling de groei van de kankercellen afremmen en de klachten verminderen. Net omdat het om zulke uiteenlopende diagnoses gaat, bestaat er geen standaardbehandeling. Als het om hormoongevoelige uitzaaiingen gaat, zal men in eerste instantie kiezen voor antihormonale therapie (ook hormoontherapie genoemd, red.). Daarvoor zijn verschillende middelen beschikbaar. Op een bepaald moment is het echter mogelijk dat de kankercellen niet meer reageren op de hormoontherapie, ze zijn dan resistent geworden. De behandelend arts zal dan aanraden om over te schakelen op chemotherapie. Capecitabine (merknaam Xeloda, red.) is een van de mogelijke chemotherapieën in de behandeling van borstkanker. Je neemt het thuis, in pillen van 150 en/of 500 mg. De dosis wordt berekend op basis van je gewicht en lengte, maar naargelang de ernst van de nevenwerkingen is een dosisaanpassing soms nodig. Capecitabine is een zogenaamd cytostaticum, een stof die de celdeling verstoort en zo kankercellen kan vernietigen of afremmen in hun groei.’

Wat zijn de bijwerkingen van capecitabine?

‘De belangrijkste bijwerkingen zijn maag-darmklachten zoals diarree en soms misselijkheid, nagelafwijkingen zoals ontstekingen ter hoogte van het nagelbed en kloven, en het hand-voetsyndroom. De handen en voeten van de patiënt kunnen pijnlijk aanvoelen, rood worden en opzwellen. De huid kan uitdrogen en afschilferen. De handen en voeten meermaals per dag insmeren met een hydraterende huidcrème, kan verlichting brengen. Belangrijk om te weten is dat de medicatie geen opstapelend, blijvend effect heeft. Als je stopt met de pillen, stoppen de nevenwerkingen dus ook. In principe kun je deze medicatie dus zonder problemen gedurende lange tijd nemen.’

Welke plaats neemt psychologische bijstand in bij de behandeling na herval?

‘Een tweede diagnose van kanker is definitiever en komt vaak zwaarder binnen. Uiteraard kunnen ook patiënten die hervallen in ziekenhuizen en borstklinieken op bijstand van een psycholoog rekenen. Belangrijk om weten is dat wij als artsen, de (borst-)verpleegkundigen en ons hele team er zijn voor onze borstkankerpatiënten, ook in een latere, palliatieve fase.’