Multipele endocriene neoplasie (afgekort MEN) is een erfelijke aandoening met gezwellen in de organen van het endocriene systeem. Dat zijn alle organen van het menselijk lichaam die hormonen produceren, zoals de schildklier, de bijschildklieren, de bijnieren, de alvleesklier en de hypofyse.
Bij MEN ontstaan tumoren (neoplasie, of de groei van tumoren) in ten minste twee endocriene klieren of in andere organen en weefsels. Dat gaat vaak gepaard met een te hoge aanmaak van hormonen. De tumoren kunnen goedaardig zijn (verspreiden zich niet en geven geen uitzaaiingen) of kwaadaardig (kanker, die zich ook elders in het lichaam kan verspreiden).
Er zijn verschillende types MEN, waaronder MEN type 1, MEN type 2 en subtypes.
Bij MEN1 komen tumoren voor in de bijschildklieren (vier klieren aan de achterkant van de schildklier), de hypofyse (een klier onder de hersenen) en de alvleesklier (pancreas), en soms in de maag, de long, de bijnier of de zwezerik (thymus). Vaak ontstaan de eerste klachten van MEN1 door een te grote aanmaak van hormonen, bijvoorbeeld door het bijschildklierhormoon. Dat geeft een verhoogd kalkgehalte in het bloed en de vorming van nierstenen.
MEN2 veroorzaakt tumoren in de schildklier (medullaire schildklierkanker), bijschildklieren en bijnieren (kleine organen boven de nieren).
MEN is een zeldzame aandoening. Ze kan in families overgedragen worden van generatie op generatie. Genetisch onderzoek kan aangewezen zijn voor wie MEN of medullaire schildklierkanker in de familie heeft. Voor wie drager is van een van de bekende genafwijkingen, is opvolging aangewezen van op jonge leeftijd.
De behandeling gebeurt bij MEN1 en 2 met geneesmiddelen die de groei of de werking van de tumor(en) onderdrukken of door (een stuk van) de aangetaste klieren of organen weg te snijden. Bij behandeling kan men over het algemeen een normaal leven leiden.
