Martine Jonckheere

Mijn gezondheid gaat voor op mijn uiterlijk

Martine Jonckheere na tweede borstamputatie

Uit Leven • Editie 101 • Januari 2024

Als Marie-Rose in de tv-soap Familie en ook in andere rollen speelde Martine Jonckheere (67) geregeld de taaie tante. In het spelprogramma De Verraders liet ze zich evenmin kennen. En hoewel ze zeker een flinke portie vechtlust in zich heeft, is zelfs Martine geen ongenaakbare supervrouw. Nadat borstkanker haar voor de tweede keer trof, begon ze stilaan een knopje om te draaien: ‘Ik zorg nu beter voor mezelf’.

Auteur: Grete Flies • Fotograaf: Joost Joossen

Stel je vraag over kanker

Contacteer de Kankerlijn

Bel 0800 35 445
Nu niet beschikbaar
Ma-vrij 9-12u en 13-17u
Chat met de Kankerlijn
Nu offline Beschikbaar op 29/04/2024 om 09:00
Ma 9-12u
Woe 14-17u en 19:30-22:30u

‘Mijn borsten zijn altijd mijn trots geweest. Ik had twee mooi gevormde appeltjes, die me op en top vrouw deden voelen. Ik deed fotoshoots als lingeriemodel en ik heb er ooit naakt mee geposeerd. Maar diezelfde borsten waren ook niet de gemakkelijkste: ik had veel cysten. Op een mammografie in februari 2006 waren er geen verdachte letsels te zien, maar ik bleef met het gevoel zitten dat er iets niet in orde was. Ik drong aan op bijkomende onderzoeken (zie kaderstuk, red.). Zo ontdekten de artsen een agressieve tumor in een knobbeltje van amper een centimeter.’

Vanaf wanneer is borstkanker zichtbaar?

Een kwaadaardig gezwel in de borst is pas ‘zichtbaar’ op röntgenfoto’s als het minstens 1 cm³ groot is en minstens 1 miljard kankercellen bevat. Bij borstkanker hangt de zichtbaarheid van een tumor ook af van de plaats ervan.

Ook de densiteit van het normale borstklierweefsel speelt een rol. Als de borst in verhouding veel klier- en bindweefsel bevat en weinig vetweefsel, kan een kleine tumor soms niet opgemerkt worden. Dat komt vooral voor bij jongere vrouwen.
Heb je het gevoel dat er iets niet klopt, ook al was er niets verdachts te zien op je laatste mammografie? Vraag dan naar bijkomende onderzoeken, zoals een echografie of een MR-scan. Die kunnen waardevolle extra informatie opleveren als je bepaalde borstklachten hebt. Krijg je geen gehoor bij je arts? Vraag dan een afspraak aan in een erkende borstkliniek.

Meer info

Pronken

‘De gynaecoloog was meteen duidelijk: die borst moest geamputeerd worden. Ik weet nog dat ik de week vóór de operatie naar Kroatië ging voor opnames. Op de luchthaven heb ik nog een nieuwe bikini gekocht, waarin ik elke dag gezwommen heb. Ik moest en zou nog even met mijn trots pronken. (grinnikt) Maar ’s avonds in mijn bed lag ik te huilen. Het was vooral de onzekerheid: wat staat me allemaal te wachten, hoe ga ik eruit zien, hoe ga ik me voelen, zowel lichamelijk, mentaal als emotioneel? En hoe gaan mijn man Filip en ik ons tegenover elkaar gedragen?’

‘Uiteraard was het best onwennig op het moment dat ik me de eerste keer met maar één borst aan Filip toonde. Ik was bang toen hij zijn hand op die lege plaats legde en de eerste keer seks voelde ook zo overweldigend. Maar we hebben er hele goeie gesprekken over gehad en gelukkig heb ik een man die enorm kan relativeren: een vrouw is meer dan twee borsten.’

Vloeken

‘Destijds heeft het eventjes geduurd vooraleer ik mezelf ook als volwaardig kon zien met maar één borst. Ik hing mijn identiteit daar misschien wat te veel aan op. We zijn nu zeventien jaar later en ik kan de relativiteit intussen ook zien. Toen eind 2022 bleek dat er een nieuwe tumor in mijn andere borst zat, wou ik eigenlijk geen enkel risico nemen. Ik heb meteen gekozen voor een volledige amputatie, hoewel ze deze keer in tegenstelling tot de eerste keer wel borstsparend konden werken.’

Gehuild en gevloekt heb ik: verdomme, waarom moest dat nu nóg eens gebeuren in die andere borst?

‘Met de vele cysten konden er nog altijd complicaties optreden of wie weet ontwikkelde er zich later weer iets anders. Ik wou komaf maken met die miserie, me weer veilig kunnen voelen. En ja, ik heb die beslissing zeer rationeel kunnen nemen: mijn gezondheid ging voor op mijn uiterlijk. Maar natuurlijk was ik ook heel erg boos. Gehuild en gevloekt heb ik: verdomme, waarom moest dat nu nóg eens gebeuren in die andere borst?

Martine Jonckheere - copyright Joost Joossen

(Niet) rusten

‘Een geluk bij een ongeluk: net als de eerste keer was er na de operatie geen chemo- of radiotherapie nodig. Wel hormoontherapie, toen tamoxifen (merknaam Nolvadex), nu letrozol (Femara). Die eerste heb ik niet goed verdragen. Sowieso heb ik artrose, maar door die pil had ik nog meer last van gewrichtspijnen en stijfheid, zelfs al zwom en turnde ik dagelijks. Op sommige ochtenden moest ik uit bed rollen! En ik was pas 50! Dat is nu minder, maar ik verzet me er ook tegen. Rust roest, dus ik blijf sportief bezig en ik neem in overleg met mijn arts voedingssupplementen voor mijn gewrichten: kurkuma en glucosamine (bouwstof van kraakbeen, red.).’

Martine Jonckheere - copyright Joost Joossen

‘Ik merk wel dat ik minder goed slaap en het moeilijker heb om me lang te concentreren. Vroeger had ik heel weinig slaap nodig en toch functioneerde ik perfect. Nu doe ik vaak tussen de opnames door een powernap. Dat helpt echt! Ik begin ook extra vroeg met teksten in te studeren, zodat ik ze vaker kan herhalen. Ik ben een beetje bang dat door die verminderde focus het langer gaat duren om alles te memoriseren. Maar ik zoek dus voor elk probleem een oplossing. Ik ga die kanker mijn leven niet laten bepalen.’

Dansen

‘Mijn strijdlust is er vrijwel meteen gekomen toen ik de eerste diagnose kreeg. Mijn zus is namelijk in 1992 overleden aan darmkanker, ze was net 39 geworden. Het is erg snel gegaan: op acht maanden tijd heeft ze chemotherapie gekregen, bestralingen en zelfs nog een alternatieve ozontherapie geprobeerd, maar ze takelde steeds meer af. Op het einde was ze vel over been, enkel nog een skelet. Dat ik ook kanker bleek te hebben, kwam keihard binnen. Meteen dacht ik: mij gaan ze niet liggen hebben!’
 

Ik wilde er alles aan doen om niet gereduceerd te worden tot een kankerpatiënt. Ik wou ook nog altijd de Martine zijn die zich graag amuseert en uitdagingen aangaat.

‘Die vechtlust zal allicht wel aangewakkerd zijn door een grote angst. Maar het maakte dat ik er alles aan zou doen om niet gereduceerd te worden tot een kankerpatiënt. Ik wou ook nog altijd de Martine zijn die zich graag amuseert en uitdagingen aangaat. Mijn deelname aan Sterren op de Dansvloer in 2008 illustreerde dat volledig. Ik was toen de oudste deelnemer, maar ben toch ver geraakt. Dat competitieve beestje zit gewoon in mij, of ik nu kanker heb of niet. Dus dat kwam er toen ook uit: ik oefende tot het uiterste, zelfs al deden al mijn gewrichten pijn en kreeg ik met moeite mijn arm omhoog. Maar in zulke dingen vind ik altijd een uitdaging om beter te worden.’

Praten

‘Soms word ik overmoedig. Dan zou ik beter wat doseren in plaats van uitdagingen aangaan. En dan word ik teruggefloten door het universum. (lacht) Zo wou ik vorige zomer het terras poetsen en in al mijn drift ben ik uitgeschoven: dubbele polsbreuk. Omdat er veertien lymfeklieren onder mijn linkeroksel zijn weggehaald en er niet voldoende drainage was, kon die maar moeilijk genezen. Dus soms zou ik het beter wat kalmer aan doen, dat zegt mijn man ook altijd.’

Martine Jonckheere - copyright Joost Joossen
Martine Jonckheere - copyright Joost Joossen

‘Gelukkig kan ik bij Filip echt tot rust komen. Daar kan ik “de sterke Martine”, zoals ik al eens geportretteerd word, loslaten. Bij hem kan ik huilen en boos zijn. Hij heeft zo’n belangrijke rol gespeeld in dit kankerverhaal. We hebben altijd goed kunnen praten, over alles, en dat heeft onze relatie gered. Want kanker is de ultieme relatietest, het stelt je gevoelens zo op de proef. Maar Filip is me altijd graag blijven zien voor wie ik van binnen ben. Daar konden frustraties, huilbuien, zaagmomentjes en twee borsten minder niets aan veranderen. Want hoezeer ik er zelf ook van overtuigd was dat ik meer ben dan mijn borsten, met twee minder had ik toch dubbele - wat zeg ik, tíéndubbele - bevestiging nodig. En die is hij me blijven geven.’

Verwerken

‘Het is mede dankzij Filip dat ik mijn nieuwe lichaam ben gaan aanvaarden. Én door mijn mentaliteit die veranderd is natuurlijk, waardoor ik uiterlijkheden leerde te relativeren en mijn gezondheid prioriteit kon geven. Ik had zeventien jaar geleden niet gedacht dat ik er zo zou mee omgaan. Soms maak ik er nog wel eens foute grapjes over. (grinnikt) Dan scherts ik dat ik nu mannenrollen kan gaan spelen of dat ik als Martin door het leven ga. Dan beweer ik zogezegd dat ik zonder borsten geen vrouw meer ben.’

‘Die cynische humor verklapt dat ik nog altijd in een verwerkingsproces zit en dat gun ik mezelf ook. Een grote stap daarin was toen ik met Filip in de badkamer stond en hij in de spiegel naar me keek en zei: “Weet je dat ik het eigenlijk écht mooi vind?”. Ik was zo dankbaar, dat betekende heel veel. Onlangs op een receptie fluisterde hij in mijn oor: “Zag je dat? Die man van daarnet was jou gewoon aan het versieren.” En dat is dan stiekem toch weer een opsteker. Want ja, ook ik ben ijdel en wil me graag sexy voelen. En daarnaast kan ik mijn gezondheid vooropstellen en goed voor mezelf zorgen. Het een sluit het ander niet uit.’
 

Jouw reactie op dit verhaal is altijd welkom. Mail ons via leven@komoptegenkanker.be.

Lees meer verhalen in het magazine Leven

Veel van onze verhalen zijn ook verschenen in het magazine Leven van Kom op tegen Kanker. Abonneer je om geen enkel verhaal te missen!