Humaan papillomavirus (HPV)

Het ontstaan van kanker heeft verschillende oorzaken. Sommige soorten kanker worden veroorzaakt door een virus. Tegen sommige van die virussen kun je je laten vaccineren. Zo voorkom je dat je besmet raakt met het virus. Dat is het geval voor het humaan papillomavirus (HPV).

Wat is het humaan papillomavirus (HPV)?

Het humaan papillomavirus, of kortweg HPV, behoort tot de Papovavirussen. De term ‘humaan’ verwijst naar het voorkomen van het virus bij de mens. Er bestaan meer dan 100 types HPV. Al die verschillende types HPV krijgen een nummer. Ze veroorzaken verschillende soorten wratten en tumoren. 

De humaan papillomavirussen worden onderverdeeld in drie groepen: 

  • De virussen die besmettingen veroorzaken van de huid en wratten kunnen veroorzaken (HPV1 bijvoorbeeld veroorzaakt wratten op de voetzool). 
  • De virussen die besmettingen veroorzaken van de slijmvliezen, vooral in het gebied van de geslachtsorganen (het genitale gebied), en genitale wratten (condylomata accuminata) kunnen veroorzaken (bijvoorbeeld types 6 en 11). 
  • De virussen die besmettingen van de slijmvliezen in het gebied van de geslachtsorganen kunnen veroorzaken en een aantal types kanker, waaronder vooral baarmoederhalskanker, kunnen veroorzaken (onder andere types 16, 18, 31, 33, 45). 

Niet alle types HPV veroorzaken dus kanker. De HPV’s die kanker kunnen veroorzaken en het meest worden teruggevonden bij vrouwen met baarmoederhalskanker worden hoog-risico HPV’s genoemd. De virustypes 16, 18, 31, 33, 45, 52 en 58 zijn samen verantwoordelijk voor 90 van de 100 baarmoederhalskankers. 

3D-illustratie van het papillomavirus (HPV)

3D-illustratie van het humaan papillomavirus (HPV)

HPV is kankerverwekkend

Het seksueel overdraagbare HPV wordt in verband gebracht een aantal types kanker. Een HPV-infectie die niet overgaat kan bij vrouwen baarmoederhalskanker, vulvakanker en vaginakanker veroorzaken. Bij mannen en vrouwen kan ze ook anuskanker en mond- en keelkanker veroorzaken en bij mannen peniskanker.  

HPV is de belangrijkste oorzaak van baarmoederhalskanker. De andere kankers zijn wel veel zeldzamer dan baarmoederhalskanker. 

HPV-infecties komen heel vaak voor bij volwassenen. De meeste HPV-infecties veroorzaken geen symptomen: je weet dus niet of je al dan niet besmet bent. Een op de twee mensen zal ooit besmet raken. In de meeste gevallen richt het virus geen schade aan omdat je immuunsysteem de infectie aanpakt, maar in sommige gevallen gaat de infectie niet weg en kan ze kanker veroorzaken.  

Hoe kun je besmet worden met HPV?

Wie seksueel actief is, kan HPV oplopen. HPV is namelijk een seksueel overdraagbare aandoening (soa). HPV is heel besmettelijk. Het virus is zo wijd verspreid, dat zo’n 80 van de 100 vrouwen ooit tijdens hun seksueel actieve leven een HPV-besmetting krijgen. Iedereen die seks heeft gehad, kan dus besmet zijn geraakt.  

Het merendeel van de besmettingen wordt doorgegeven via penetratie (vaginale of anale seks), maar toch kun je ook zonder penetratie besmet raken. Huidcontact in de buurt van de vagina of penis is al voldoende om besmetting tot stand te brengen. Het virus kan zich dus ook via vingers en handen verspreiden en je besmetten. 

Hoe kun je vermijden dat je besmet wordt met HPV?

Een condoom verkleint de kans om besmet te worden, maar biedt geen absolute veiligheid. De besmette zone is niet altijd volledig bedekt. Een kortstondig contact is al voldoende: de huid dicht bij de geslachtsorganen kan ook drager zijn van het virus. Je kunt dus ook zonder penetratie besmet raken met het virus. 

Besneden mannen geven het virus minder makkelijk door, maar de kans dat ze hun partner besmetten, bestaat. 

Sinds een aantal jaren beschikken we over vaccins tegen besmetting met HPV. In België zijn momenteel twee vaccins tegen HPV beschikbaar: Gardasil9 en Cervarix. Ze beschermen tegen een aantal, maar niet tegen alle hoogrisico-HPV’s. Met andere woorden, vaccinatie biedt geen volledige bescherming tegen HPV. 

Kan HPV behandeld worden?

Er bestaat geen behandeling tegen HPV op zich. De vaccins die nu op de markt zijn, voorkomen besmetting met een aantal types HPV, maar helpen dus niet tegen bestaande besmettingen. Ons afweersysteem moet het virus dus opruimen, net zoals het dat ook doet met een verkoudheidsvirus. 

Stel je vraag over kanker

Contacteer de Kankerlijn

Bel 0800 35 445
Nu niet beschikbaar
Ma-vrij 9-12u en 13-17u
Chat met de Kankerlijn
Nu offline Beschikbaar op 01/04/2024 om 09:00
Ma 9-12u
Woe 14-17u en 19:30-22:30u
Laatst aangepast op