Omgaan met verlies - De rauwe rouw van Serge Enckels

Maar zijn gevoel kwam terug. En met de tranen, de demonen. ‘Het komt mee met het verdriet: de frustratie, de agressie, de verslaving. Maar mensen zijn beschaamd om dat te voelen, en zeker om het te zeggen. Misschien zijn er die het herkennen. Die niet in een kring kunnen gaan zitten en vertellen. Die opkroppen, zoals ik. Die denken dat ze de enigen zijn die zich zo voelen. Maar dat is niet zo.’

Serge ziet er fit uit en moe tegelijk. Met zijn ogen gezwollen van verdriet, zijn kaakbeenderen geprononceerd en zijn haar met gel achteruit gelegd. Hij is afgetraind, heeft onlangs de 100 kilometer van de Sahara gelopen. ‘De fysieke afmatting kalmeert mij. Ik hou van de pijn, van het afzien, van het voort moeten. Soms loop ik tot ik niet meer kan, tot ik bijna flauwval. Dan maak ik me kwaad, probeer ik een dag later opnieuw, tot ik weer neerval. En opnieuw, tot ik het haal. Mijn verdriet heeft geen finish, dat gaat niet voorbij. Lopen wel, elke stap die ik zet, brengt mij dichter bij de meet. En als ik geluk heb, zit er ergens onderweg een ogenblik waarin ik vergeet.’

Duvel en antidepressiva

‘Het zal wel een vlucht zijn. Natuurlijk is het een vlucht, maar het doet me goed. In de periode van het rhabdomyosarcoom vloog ik in de drank. Mijn zoon was al jaren doodziek, ik was uitgeput, het geld was op, ik was depressief. Wie ging mij zeggen dat ik mijn pint niet mocht? Maar ik dronk hard. Jupiler als limonade. ’s Nachts wanneer ik niet kon slapen, soms ’s ochtends, en altijd de hele dag door. Twee flessen wijn bij het eten, veel Duvels. Alcohol was makkelijk, ik voelde me beter.’

‘Maar dat bleef niet duren, dus dronk ik door, tot ik van de planeet was en de pijn er niet meer was. Maar hij kwam altijd terug, om eens zo hard in mijn gezicht te slaan. Soms nog tijdens het drinken, vaak de ochtend erna. Dus dronk ik opnieuw.’

Een dik jaar geleden, in de periode dat het beter leek te gaan met Kenric, heeft hij tegen zichzelf gezegd dat het moest stoppen. Serge is jaren para geweest, je ziet dat aan hem. Hij heeft het lijf van een kooivechter, inbegrepen tattoos. ‘Wij waren mannen met karakter, maar ik kon niet nee zeggen tegen een pint. Het was een maat van bij de para’s die me droog zei: “Dat heet alcoholisme, vriend”. Hij leerde me om voor de spiegel te gaan staan en te zeggen: “Vandaag drink ik niet, morgen zie ik wel.” En de volgende dag opnieuw. Meer dan een jaar later doe ik dat nog steeds.’

‘Zatte Serge was gefrustreerd en opgejaagd en werkte dat uit op de rest van de wereld. Ik had een grote mond, was agressief, viel in herhaling. Nu is de realiteit er altijd, maar ze is stabiel. Dat maakt het draaglijk. Draaglijkér. Na de dood van Kenric heb ik nog antidepressiva en angstremmers genomen. Daar ben ik nu ook vanaf. Ik jank nog altijd. Soms lucht dat op, soms doet dat slechter voelen. Ik kan nog altijd maar vier uur per nacht slapen. Ik kan geweldig jaloers zijn, als ik koppels met kinderen zie, die de luxe hebben om te denken: ons zal het niet overkomen. En ik kan nog altijd kwaad zijn op heel de wereld. Waarom moest het ons wél overkomen? Wat hebben wij misdaan? Ik kan alleen maar zeggen: “Serge, ge hebt geweldige pech gehad. Deal with it.”’

Daarbij, je bent kwaad op heel de wereld, dus ook op elkaar. En de drank vergrootte die kloof nog. Hij maakte mij egoïstisch, niet in staat om haar te begrijpen. Maar we staan er dus nog. Omdat we kunnen babbelen samen, omdat we beseffen dat voor ons allebei de lucht nooit meer helemaal blauw kan zijn. Ik sta er mentaal beter voor nu, ook omdat ik fysiek sterker ben.’

Door zijn rugzak van twintig kilo, die hij aandoet om zijn wandelingen afmattender te maken. Door de marathons, die liggen te wachten om gelopen te worden. Door de zware boksbal, die altijd klaarstaat op het terras wanneer hij om vier uur wakker wordt. Daarmee overleeft hij. ‘Want voor dit is geen handboek, jongen. Er zijn geen wijsheden. Ik kan alleen maar doen. Met mijn kop tegen de muur lopen. Opstaan. Opnieuw doen.’