Eline Van Roey - Copyright: Lieven Van Assche

Praktische en emotionele ondersteuning bieden

Een dag uit het leven van sociaal werker Eline Van Roey

Uit Leven • Editie 98 • April 2023

Een kankerbehandeling is vaak heel ingrijpend. Naast lichamelijke ongemakken komen heel wat zorgen en onzekerheden op je af. Wat kan een sociaal werker voor jou en je naasten betekenen in die moeilijke periode? Leven liep een dag mee met een sociaal werker in een ziekenhuis.

Auteur: Frederika Hostens • Fotograaf: Lieven Van Assche

Stel je vraag over kanker

Contacteer de Kankerlijn

Bel 0800 35 445
Nu niet beschikbaar
Ma-vrij 9-12u en 13-17u
Chat met de Kankerlijn
Nu offline Beschikbaar op 22/04/2024 om 09:00
Ma 9-12u
Woe 14-17u en 19:30-22:30u

Carrièreswitch

‘Eigenlijk ben ik een zij-instromer’, vertelt Eline op weg van de fietsenstalling naar haar bureau. ‘Na een talenopleiding werkte ik acht jaar in de communicatiesector. In 2018 besloot ik te doen waar ik al zo lang zin in had: sociaal werk! Twee jaar later studeerde ik af als sociaal werker, optie maatschappelijk werk. In mijn laatste jaar liep ik stage op de dienst hematologie (waar bloedziekten worden behandeld, red.) in UZ Leuven, dat beviel me enorm.’

‘Ik startte als vliegende sociaal werker: ik verving collega’s op de afdelingen locomotorische revalidatie, spoedgevallen en gastro-enterologie. Sinds een dik jaar ben ik vast aan het werk in het oncologisch team, op de afdeling hematologie en oncologische heelkunde.’

Eline Van Roey - Copyright: Lieven Van Assche
Eline Van Roey - Copyright: Lieven Van Assche

Mails opvolgen

‘Voor hematologie zijn we met drie sociaal werkers. We spreken onder elkaar af wie welke patiënt opvolgt. In de ideale wereld willen we iedereen begeleiden, maar dat is helaas niet haalbaar. We concentreren ons op de hulpvragen die artsen of verpleegkundigen ons doorgeven. Soms vraagt een patiënt of naaste om iemand van de dienst sociaal werk te spreken. Met bepaalde groepen nemen wij zelf contact op, onder andere AYA’s (jongeren tussen 18 en 35 jaar), 75-plussers en mensen met een complexe behandeling.’

Elines werkdag begint aan haar computer. ‘Eerst zoek ik op of er patiënten die ik opvolg vandaag in het (dag)ziekenhuis aanwezig zijn. Straks probeer ik bij hen langs te gaan. Maar eerst beantwoord ik nog enkele interne mails. En natuurlijk is er ook druk mailverkeer met externe partners. Ik deed gisteren bijvoorbeeld voor een van de patiënten een rondvraag voor een plaats in een revalidatiecentrum. Nu maar hopen dat er een positief antwoord in mijn mailbox zit.’

Uitzoomen

In het dagziekenhuis oncologie-hematologie klopt Eline bij Tiny aan. Ze heeft acute leukemie en kreeg een half jaar chemotherapie. Vandaag is ze in het ziekenhuis voor een controleonderzoek. ‘Ik heb drie jonge kinderen’, vertrouwt Tiny ons toe. ‘In de eerste gesprekken met Eline ging het vooral over hen. Eline reikte me handvaten aan hoe ik met hen kon praten over ziek zijn en hoe ik er als zieke moeder kon blijven zijn voor hen.’
Hoe voelt Tiny zich vandaag? Hoe gaat het thuis? Lukt het met het huishouden nu Tiny’s man weer aan het werk is? Hoe geraakt Tiny straks terug thuis? Tijdens het gesprek komt veel aan bod. ‘Als je ziek bent, wordt je wereld heel klein’, zegt Tiny. ‘Eline helpt me om uit te zoomen en naar het grotere plaatje te kijken. Daar ben ik haar ontzettend dankbaar voor.’

Vertrouwensband

Eline en haar collega’s kijken naar de ruimere sociale en emotionele context van de patiënt. ‘Velen denken dat we vooral met praktische zaken bezig zijn. Dat klopt natuurlijk voor een stuk: we zoeken bijvoorbeeld mee naar vervoer voor de verplaatsingen tussen het ziekenhuis en thuis, hulpmiddelen om (weer) thuis te kunnen wonen, thuisverpleging en huishoudhulp. Maar dat is zeker niet het enige aspect van onze job. Minstens even belangrijk is ingaan op hoe mensen hun ziekte beleven en wat dat doet met hen en hun naasten.’

Eline Van Roey - Copyright: Lieven Van Assche
Eline Van Roey - Copyright: Lieven Van Assche

‘De behandeling van bloedkankers duurt meestal meerdere maanden. Daardoor krijg je als sociaal werker de kans om een vertrouwensband op te bouwen. Dat vertrouwen is nodig om moeilijke onderwerpen bespreekbaar te maken, zoals seksualiteit en intimiteit of vroegtijdige zorgplanning. Het is een kwestie van goed aan te voelen of iemand klaar is om daarover te spreken of niet.’

Overleg

In de dokterskamer van het dagziekenhuis botst Eline op professor Maertens. Dat komt goed uit, want ze heeft nog een vraag voor hem. ‘Het dossier van een patiënt voor wie ik een plaats in een revalidatiecentrum zoek, is heel complex. Mag ik je vragen de revalidatiearts even op te bellen om de noden van die patiënt scherper te krijgen?’ Voor professor Maertens is dat helemaal oké.

Eline Van Roey - Copyright: Lieven Van Assche

Naast de informele contacten met artsen en andere zorgverleners zijn er ook vaste overlegmomenten. ‘Het psychosociaal team van de eenheid hematologie bestaat uit de drie sociaal werkers, twee psychologen en een pastoraal werker. We zien elkaar elke dinsdag. Ook de kinesitherapeut en de hoofdverpleegkundige schuiven dan mee aan de vergadertafel.’

Terug naar huis

Elines telefoon rinkelt. De hoofdverpleegkundige van de hospitalisatiesafdeling oncologische heelkunde meldt dat een oudere man die onlangs aan zijn been geopereerd is, zich zorgen maakt over zijn terugkeer naar huis. Of Eline even wil langsgaan?

‘Het is een veelvoorkomende bezorgdheid’, merkt Eline op. ‘Naar huis mogen gaan, betekent tegenwoordig niet dat je volledig hersteld bent. Vooral oudere mensen zijn dat niet gewoon. Daarom moeten we als sociaal werker veel oog hebben voor doorstroommogelijkheden.’

Eline Van Roey - Copyright: Lieven Van Assche

Hulpmiddelen

Robert (niet zijn echte naam, red.) is zichtbaar opgelucht dat Eline zo snel tijd voor hem vrijmaakt. Hij onderging een zware ingreep en heeft moeite met stappen. Eline probeert zijn thuissituatie in kaart te brengen. Woont hij alleen? Zijn er trappen? Robert woont samen met zijn vrouw Angelique (niet haar echte naam, red.) in een appartement met een lift. Hij denkt dat het toilet te klein is om er met een rolstoel te komen. ‘Misschien is een toiletstoel huren een optie?’, oppert Eline.

Heb je ook een vraag voor een sociaal werker? Ze zijn er in elk ziekenhuis. Vraag naar hen bij je arts of een verpleegkundige.

Eline legt aan Robert uit dat hij via zijn ziekenfonds een gratis plaatsbezoek door een ergotherapeut kan aanvragen. Die maakt dan een lijst van de nodige aanpassingen en hulpmiddelen. ‘Het voordeel om dat via het ziekenfonds te regelen, is dat ze je daar meteen ook kunnen zeggen hoe het met de kostprijs en eventuele terugbetaling zit.’

Luisteren

Robert wijst Eline erop dat zijn vrouw ook al stappen zette. ‘Mag ik ze eens bellen?’, vraagt Eline. Robert knikt instemmend. ‘Eigenlijk zit mijn vrouw er helemaal door. We hebben geen achterban waarop we kunnen terugvallen. We hebben twee kinderen en twee kleinkinderen, maar die proberen we zo veel mogelijk te sparen.’

Robert heeft het zelf ook moeilijk. ‘Gisteren ben ik tijdens de kine-oefeningen gevallen. Sindsdien heb ik opnieuw pijn en mijn zelfvertrouwen is helemaal weggezakt.’ Eline stelt haar middagpauze even uit om naar Robert te luisteren. Bij het afscheid belooft ze hem om vandaag nog zijn vrouw op te bellen.

Eline Van Roey - Copyright: Lieven Van Assche

Aan tafel

Etenstijd! Eline heeft met enkele collega’s van de dienst sociaal werk afgesproken in het personeelsrestaurant. ‘Vaak eet ik tussen twee afspraken door snel boterhammen aan mijn bureau. Aan samen eten en pauzeren heb ik natuurlijk veel meer. Het is deugddoend om het onder elkaar even over alledaagse dingen te kunnen hebben, al spreken we natuurlijk ook over het werk.’

‘Als ik niet goed weet hoe iets op te lossen, gebeurt het wel eens dat ik tijdens de lunch vraag hoe mijn collega’s het zouden aanpakken. Het is fijn als een collega mee nadenkt en tips geeft.’

Aftoetsen

Na de lunch trekken de drie sociaal werkers hematologie zich terug in een vergaderlokaal. ‘Normaal gezien steken we ’s morgens even de koppen bij elkaar. Dat is vandaag nog niet gelukt, dus doen we dat nu even.’
‘Soms verlopen zaken anders of sneller dan verwacht. We toetsen dan bij elkaar af hoe we in die veranderde situatie het best de patiënt en zijn naasten kunnen ondersteunen. Of we zoeken bijvoorbeeld samen uit hoe we iemand met financiële problemen kunnen helpen.’

Geldzaken

‘Op praten over geld rust nog altijd een groot taboe, maar toch lukt het meestal wel om daar een openheid over te krijgen bij de patiënten die we begeleiden. In een eerste intakegesprek haal ik vaak aan dat ziek zijn helaas ook geld kost en overloop ik de tegemoetkomingen waarop mensen recht hebben. Vaak is dat het moment waarop patiënten aangeven dat ze het financieel moeilijk hebben, maar soms vraagt dat wat meer tijd. Als patiënten niet meteen op dat thema ingaan, kom ik er later op terug.’

Eline Van Roey - Copyright: Lieven Van Assche

Steriele kamer

Van de vergaderzaal haast Eline zich naar de isolatieafdeling hematologie. ‘Hier verblijven onder andere mensen die een stamceltransplantatie krijgen. Omdat hun afweer tijdelijk is uitgeschakeld, is het risico op infectie heel groot. Daarom moeten ze een tijdlang in een steriele kamer met speciale luchtfiltering verblijven.’

Eline Van Roey - Copyright: Lieven Van Assche
Eline Van Roey - Copyright: Lieven Van Assche

Beperkt bezoek

Voor Eline de kamer van Mieke binnengaat, trekt ze een speciale beschermschort aan. Mieke is enorm gehecht aan haar kinderen en kleinkinderen. Het valt haar zwaar om de eindejaarsperiode in het ziekenhuis te moeten doorbrengen. Dat ze nu in een isoleerkamer ligt, maakt het extra moeilijk, want bezoek is hier beperkter dan op andere afdelingen. Wat Mieke en Eline verder nog allemaal aan elkaar zeggen, blijft tussen de muren en glazen wanden van de isoleerkamer.

Veerkracht

Op de terugweg naar haar bureau springt Eline nog gauw even binnen bij de 21-jarige Matthias (niet zijn echte naam, red.). Amper drie maanden nadat hij was afgestudeerd, kreeg hij de diagnose acute leukemie. ‘Ik werk nu halftijds in het bedrijf waar ik vorige zomer een vakantiejob deed’, vertelt hij trots. ‘Dat trekt me erdoor.’ Eline is zichtbaar verbaasd en toch ook niet helemaal. ‘Ik zie hier dagelijks mensen evolueren en hun weg zoeken. Vol verwondering en bewondering kijk ik naar de veerkracht die ze aan de dag leggen.’

Zware rugzak

En neen hoor, Eline is niet vergeten dat Roberts vrouw Angelique nog een telefoontje van haar verwacht. Het wordt een warm en verbindend gesprek dat begint met praktische afspraken over waar best een rollator huren voor Robert en uitkomt bij hoe het met Angelique gaat. ‘Mijn rugzak is vol, het is allemaal wat veel’, geeft Angelique aan. Behoedzaam tast Eline af wat Angelique zou kunnen helpen om die zware rugzak wat lichter te maken. Of hoe sterk sociaal werk een onmisbare pijler is van zorgzame zorg.

Met dank aan UZ Leuven dat ons toeliet deze reportage te maken.

Jouw reactie op dit verhaal is altijd welkom. Mail ons via leven@komoptegenkanker.be.

Eline Van Roey - Copyright: Lieven Van Assche

Lees meer verhalen in het magazine Leven

Veel van onze verhalen zijn ook verschenen in het magazine Leven van Kom op tegen Kanker. Abonneer je om geen enkel verhaal te missen!