Oorzaken van kankerpijn

Of je pijn hebt en hoeveel, hangt af van de soort kanker die je hebt, van het stadium waarin de ziekte zich bevindt, van de uitgebreidheid van de kanker en van je pijndrempel. De pijn kan veroorzaakt worden doordat de tumor en/of uitzaaiingen druk uitoefent/uitoefenen op organen, zenuwen of het bot of doordat organen, zenuwen of het bot beschadigd zijn.

• Orgaanpijn komt uit de organen (bijv. lever, darmen …) en is meestal knagend, zeurend of stekend.
• Zenuwpijn is een gevolg van een beschadiging of gewijzigde werking van een zenuw, het ruggenmerg of de hersenen. Je voelt een tinteling, een brandende pijn, elektrische schokjes of pijnscheuten. Ook kan de huid bij aanraking op een bepaalde plaats pijn doen. Deze pijn wordt ook neuropathie of neuropathische pijn genoemd. Het herkennen van zenuwpijn is belangrijk omdat dit type pijn niet goed op de normale pijnstillers reageert en met andere geneesmiddelen behandeld moet worden, zoals bepaalde middelen tegen depressie en vallende ziekte.
• Botpijn komt voor als er uitzaaiingen zijn in een van de botten van het skelet. Botpijn wordt vaak omschreven als een diepe, doffe pijn (zoals groeipijn) die je niet echt kunt ‘aanraken’.
• Tumoren en uitzaaiingen scheiden ook chemische stoffen af die soms ook rechtstreeks pijnzenuwen prikkelen en dus pijn veroorzaken.

Operatie

Als de tumor chirurgisch wordt verwijderd, kan die ingreep pijn veroorzaken. Ook het litteken kan een bron van pijn zijn. Het is erg belangrijk om pijn na de operatie te behandelen met medicatie zodat er geen vervelende gevolgen van de pijn overblijven.

Sommige kankerpatiënten ervaren na bepaalde heelkundige ingrepen (bijv. een volledige borstamputatie of een longoperatie) een speciale soort zenuwpijn: neuropathische fantoompijn. Fantoompijn is algemeen bekend voor ledematen, maar ook voor andere delen van het lichaam die verwijderd worden, kan fantoompijn na de operatie een nare late nevenwerking zijn die vaak wordt onderschat.

Chemotherapie

De naam ‘chemotherapie’ verwijst naar de kuur met geneesmiddelen die kankercellen vernietigen of de groei ervan remmen. Bepaalde soorten celremmende medicijnen (cytostatica) kunnen perifere neuropathie veroorzaken. Ook spier- en gewrichtspijnen kunnen voorkomen bij chemotherapie. Ontsteking van de slijmvliezen van de mond (mucositis) is een andere veelvoorkomende bijwerking van chemotherapie die pijn bij het eten, slikken en praten met zich meebrengt.

Deze symptomen kunnen toenemen in de loop van je behandeling; soms verschijnen ze pas nadat je enkele keren chemotherapie gehad hebt. De klachten verdwijnen meestal volledig na het stoppen van de behandeling, soms blijven ze langer aanslepen. Meld het snel aan je oncoloog als je last hebt van een van deze symptomen. Hij of zij kan misschien een verergering voorkomen door de ernst ervan te laten onderzoeken en de medicatie of de dosering van de chemotherapie aan te passen.

Radiotherapie

Ontsteking van de slijmvliezen van de mond is een veelvoorkomende bijwerking bij bestraling van het mond-keelgebied. Deze ontsteking zorgt voor veel pijn bij het eten, slikken en praten. Lees hier meer over mondzorg bij kanker. Een verbrande huid en littekenvorming zijn andere mogelijke pijnlijke bijwerkingen van radiotherapie.

De radiotherapeut-oncoloog zal ervoor zorgen dat de straling de gezonde weefsels zo weinig mogelijk beschadigt. Toch kan straling invloed hebben op de gezonde cellen in het bestraalde gebied en bijwerkingen met zich meebrengen. Pijn bij radiotherapie is meestal tijdelijk. Bij gelijktijdige bestraling en chemotherapie kan deze klacht langer aanhouden dan bij bestraling of chemotherapie alleen. Het is erg belangrijk om pijnklachten en andere bijwerkingen zo snel mogelijk met je oncoloog of je radiotherapeut-oncoloog te bespreken.

Hormoontherapie

Sommige patiënten hebben geen tot weinig last van nevenwerkingen van hormoontherapie, maar anderen hebben er net heel veel last van. Afhankelijk van het type medicijn kunnen bij sommige mensen gewrichtspijnen optreden. 

Doelgerichte therapie

Door doelgerichte therapie kunnen de slijmvliezen van de mond ontstoken raken, wat leidt tot pijn in de mond. Lees hier meer over mondzorg bij kanker.
Sommige doelgerichte medicijnen kunnen huidreacties uitlokken op de handpalmen of voetzolen. In medische termen heet dit het hand-voetsyndroom. De roodheid, eelt, blaren of zwellingen kunnen pijn veroorzaken bij het gebruik van de handen of bij het stappen.

Sommige onderzoeken die gebruikt worden om kanker vast te stellen en om het effect van de behandeling op te volgen, kunnen pijn veroorzaken. Dat mag echter geen reden zijn om die onderzoeken niet te ondergaan. De pijn die je tijdens of na het onderzoek voelt, kan gewoonlijk verlicht worden met pijnmedicatie. Vraag erom als je pijn ervaart tijdens of na het onderzoek.