Risicofactoren waar we (bijna) geen vat op hebben

Hoe ouder je bent, hoe groter je risico op kanker wordt. Kanker ontstaat door een verandering (mutatie) in het erfelijk materiaal (DNA) dat de celdeling regelt. Bij elke celdeling kunnen er fouten optreden. Normaal gezien zijn er mechanismen die die foutjes corrigeren, maar als we ouder worden, gaan die mechanismen minder goed werken.

Kanker treft vooral oudere mensen: 69 procent van de vrouwen en 80 procent van de mannen zijn 60 jaar of ouder bij de diagnose. Minder dan 1 procent van alle kankers doet zich voor op kinder- of adolescentieleeftijd (0 tot 19 jaar). Kanker bij kinderen blijft daarmee een extreem zeldzame ziekte. 

Je risico op bepaalde soorten kanker wordt, onder meer, bepaald door het feit of je een man of een vrouw bent.  

Mannen lopen een iets groter risico om kanker te ontwikkelen dan vrouwen: ongeveer 1 op de 3 mannen krijgt kanker voor zijn 75ste, bij vrouwen is dat 1 op de 4. 

Bij mannen zijn prostaatkanker, longkanker en dikkedarmkanker de drie meest voorkomende kankers, bij vrouwen is dat borstkanker, dikkedarmkanker en longkanker. 

Borstkanker bijvoorbeeld komt zowel bij vrouwen als bij mannen voor, maar bij vrouwen is borstkanker een veel voorkomende ziekte, bij mannen is borstkanker zeldzaam. Als vrouw heb je 1 kans op 9 om voor je 75ste borstkanker te krijgen, bij mannen is dat 1 kans op 1000. 

Kanker ontstaat door een verandering (mutatie) in het erfelijk materiaal (DNA) dat de celdeling regelt. Soms leiden aangeboren fouten in het DNA snel en tamelijk onafhankelijk van elkaar tot kanker; in andere gevallen zijn deze fouten maar een van de vele factoren die samen aanwezig moeten zijn om kanker te ontwikkelen. 

Ook onze natuurlijke weerstand, ons immuunsysteem, kan een rol spelen. Dat immuunsysteem zorgt ervoor dat alle lichaamsvreemde stoffen (bijv. bacteriën, virussen, splinters en andere vreemde voorwerpen) aangevallen en vernietigd of geneutraliseerd worden.

Wie een verzwakt immuunsysteem heeft, kán vatbaarder zijn voor sommige kankers. Dat geldt bijvoorbeeld voor mensen die een donororgaan (bijv. lever, nier) kregen. Die patiënten nemen medicijnen om afstotingsverschijnselen te verminderen, maar die medicijnen verzwakken ook het immuunsysteem. Mensen met een donororgaan blijken een licht verhoogd risico te vertonen om een nieuwe kanker te ontwikkelen.