Baarmoederhalskanker voorkomen: HPV-vaccinatie

Baarmoederhalskanker wordt bijna altijd veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV). Sinds een aantal jaren bestaan er twee vaccins tegen enkele types van het humaan papillomavirus (HPV). Vaccinatie met een van deze vaccins voordat er besmetting met het virus kan optreden, beschermt in grote mate tegen HPV en daardoor ook tegen baarmoederhalskanker.

De Vlaamse overheid biedt het vaccin tegen humaan papillomavirus (HPV) gratis aan aan alle meisjes en (sinds 1 september 2019) jongens in het eerste jaar secundair onderwijs in Vlaanderen en aan kinderen van dezelfde leeftijd in het buitengewoon onderwijs. 

Vaccinatie heeft vooral zin voor wie nog niet seksueel actief is (en dus nog niet besmet kan zijn) en dus op jonge leeftijd. Vaccinatie beschermt ook niet tegen alle types HPV die baarmoederhalskanker kunnen veroorzaken. Daarom wordt nog steeds ook het oudste wapen tegen baarmoederhalskanker ingezet: het uitstrijkje

Ben je tussen 12 en 18 jaar?

HPV wordt overgedragen via seksueel contact. Sinds een aantal jaren bestaan er twee vaccins tegen HPV. Ze beschermen tegen bepaalde types van HPV. Vaccinatie voordat er besmetting met het virus kan optreden, beschermt in grote mate tegen HPV en daardoor ook tegen baarmoederhalskanker.

HPV-vaccinatie is vooral geschikt voor wie nog niet seksueel actief is. Daarom is vaccinatie vooral aanbevolen op jonge leeftijd.

De Vlaamse overheid biedt het vaccin tegen HPV gratis aan aan alle meisjes en (sinds 1 september 2019) jongens in het eerste jaar secundair onderwijs in Vlaanderen en aan kinderen van dezelfde leeftijd in het buitengewoon onderwijs. Het gaat om een aanbod, niet om een verplichte vaccinatie.

Voor meisjes die niet in aanmerking komen voor de gratis vaccinatie, is er een gedeeltelijke terugbetaling via het ziekenfonds, en dit voor de leeftijd van 12 tot en met 18 jaar. Vaccinatie gebeurt in dat geval door een arts naar keuze. De vaccins moeten ook zelf aangekocht worden in de apotheek, op voorschrift van een arts. Voor jongens is er geen terugbetaling via het RIZIV, maar voorzien sommige ziekenfondsen wel een gedeeltelijke terugbetaling via de aanvullende verzekering.

Meisje krijgt HPV-vaccinatie - iStockphoto

HPV-vaccinatie: voor- en nadelen

Experts vinden dat de voordelen van HPV-vaccinatie groter zijn dan de nadelen.

Voordelen

  • De vaccins beschermen tegen de twee meest voorkomende types HPV die baarmoederhalskanker veroorzaken. Deze types HPV veroorzaken 7 op de 10 gevallen van baarmoederhalskanker.
  • Meisjes die zich laten vaccineren vóór ze seksueel actief zijn, zijn in grote mate beschermd tegen deze types.
  • Wie ingeënt is tegen deze types HPV, heeft een veel kleinere kans op baarmoederhalskanker.
  • Jongens die gevaccineerd zijn tegen de betreffende types HPV, kunnen die al niet meer overdragen op meisjes en hebben ook een kleinere kans op de ontwikkeling van een andere HPV-kanker (zoals keel-, penis- of anuskanker).
  • Voor meisjes en jongens van het eerste middelbaar is de vaccinatie gratis. Voor meisjes van 12 tot en met 18 jaar is er een gedeeltelijke terugbetaling van het ziekenfonds. Voor jongens niet, maar sommige ziekenfondsen voorzien wel een gedeeltelijke terugbetaling via de aanvullende verzekering.

Nadelen

  • Zoals elke vaccinatie kan ook HPV-vaccinatie een aantal bijwerkingen veroorzaken: 8 op de 10 krijgt last van pijn rond de prikplek en spierpijn in de bovenarm. Sommigen hebben last van pijn, jeuk, een rode huid of een verdikking op de prikplek. Ook buikpijn, misselijkheid, moeheid, hoofdpijn of koorts komen voor, maar de meeste klachten zijn mild en gaan vanzelf weer weg. Net als bij andere vaccinaties vallen sommige jongens en meisjes (bijna) flauw. Meestal komt dat door de spanning van het vaccineren en niet door wat er in het vaccin zelf zit.
  • Vaccinatie biedt geen volledige bescherming. Er zijn ook nog andere, minder voorkomende types HPV die baarmoederhalskanker kunnen veroorzaken. Ongeveer 3 op de 10 gevallen van baarmoederhalskanker worden veroorzaakt door andere types HPV waartegen de vaccinatie niet beschermt. Wie ingeënt is, kan dus nog altijd baarmoederhalskanker krijgen. Het risico vermindert wel enorm.
  • Op dit ogenblik is nog niet duidelijk hoe lang het HPV-vaccin beschermt. Personen die zich laten inenten zijn zeker minstens 10 jaar beschermd. Wellicht zal het veel langer bescherming bieden. Maar als de bescherming na een aantal jaren duidelijk afneemt, kan het nodig zijn een extra prik te krijgen als volwassene.

Ben je ouder dan 18 jaar?

Je valt buiten de doelgroep van de gratis HPV-vaccinatie of terugbetaling. Bespreek met je arts of HPV-vaccinatie nuttig is.

Baarmoederhalskanker komt voor bij vrouwen van alle leeftijden, maar het meest bij vrouwen van 25 tot en met 64 jaar. In het kader van het Vlaams bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker kunnen vrouwen van 25 tot en met 64 jaar één keer om de drie jaar een uitstrijkje laten nemen. Voor de meeste vrouwen is het uitstrijkje in het kader van het bevolkingsonderzoek volledig gratis.

Stel je vraag over kanker

Contacteer de Kankerlijn

Bel 0800 35 445
Nu niet beschikbaar
Ma-vrij 9-12u en 13-17u
Chat met de Kankerlijn
Nu offline Beschikbaar op 20/03/2024 om 14:00
Ma 9-12u
Woe 14-17u en 19:30-22:30u
Laatst aangepast op