Met mijn foto's toon ik wat kanker met me doet

De uitlaatklep van Katrien Verhaegen

Uit Leven • Editie 89 • December 2020

Een fotoalbum ligt op de tafel. Onderaan op de effen rode kaft staat in een hoekje de titel van het werk gedrukt: Leven. De sobere vormgeving van de cover past niet bij de inhoud. Want binnenin staan grote emoties centraal: de hunkering naar onbezorgd genieten, het verdriet om de ziekte die niet meer te genezen is. Het werk hoort toe aan Katrien Verhaegen (58) die eierstokkanker heeft en voor wie fotografie een uitlaatklep is.

Auteur: Liesbet De Vuyst • Fotograaf: Lieven Van Assche en Katrien Verhaegen

Stel je vraag over kanker

Contacteer de Kankerlijn

Bel 0800 35 445

Nu niet beschikbaar

Ma-vrij 9-12u en 13-17u

Stuur een e-mail

Antwoord binnen de drie dagen

Chat met de Kankerlijn

Nu offline Beschikbaar op 22/04/2024 om 09:00

Ma 9-12u
Woe 14-17u en 19:30-22:30u

Bekijk alle contactmogelijkheden

Net zoals het album straalt Katrien op het eerste gezicht rust uit. ‘Maar schijn bedriegt’, zegt ze. ‘Mentaal ben ik erg rusteloos. Ik pieker voortdurend en ben vaak emotioneel.’ Haar gepieker heeft alles te maken met haar eierstokkanker die drie jaar geleden werd ontdekt. Ze kreeg chemo en onderging een operatie, maar de ziekte kwam terug. Katrien herviel en er werden uitzaaiingen in lymfeklieren en longen vastgesteld. ‘Fysiek doe ik het wel kalm aan, maar dat is omdat ik geen andere keuze heb. Vroeger was ik een vat vol energie, maar door de vermoeidheid en de pijn lukt het niet meer om nog grote inspanningen te leveren.’

Bomendreef - Katrien Verhaegen — Katrien Verhaegen: ‘De lensbol zet de wereld op zijn kop. Dat is exact wat kanker met mij doet.’

Glazen bol

Hoop op genezing heeft Katrien niet meer, dus vroeg ze verschillende artsen hoelang ze nog zou leven. Keer op keer antwoordden ze dat ze niet over een glazen bol beschikten en haar levensduur dus niet konden voorspellen. Dat beeld liet Katrien niet los en inspireerde haar voor het eindwerk dat ze moest maken in haar opleiding fotografie. ‘In mijn laatste jaar kreeg ik de opdracht om een fotoreeks te maken rond een vrij te kiezen thema. Ik voelde al een tijdje de behoefte om via foto’s te tonen wat kanker inwendig met me doet, want ik ben iemand die met een beeld meer kan zeggen dan met woorden.’

Een zoektocht op internet leerde Katrien dat er zoiets bestaat als een lensbol waar je doorheen kan fotograferen. ‘Zo’n lens vervormt je beeld, zet de wereld op zijn kop. Dat is exact wat kanker met mij doet. Bovendien is zo’n lensbol, een soort glazen bol, ook een mooie verwijzing naar het antwoord van de artsen. Toen ik het idee aan mijn leerkracht voorlegde, waarschuwde ze me. Ik zou het mezelf niet gemakkelijk maken: niet op fototechnisch vlak, niet op emotioneel vlak. Maar ik was overtuigd en niet meer op andere gedachten te brengen.’

In de natuur ben ik het liefst ’s morgens vroeg als alles ontwaakt of ‘s avonds bij zonsondergang als de rust terugkeert. Het zijn ook de twee tijdstippen van de dag waarop het licht op zijn mooist is. Warm en zacht. Ik ben een romantische ziel. Op warme zomeravonden of in putje winter rijden mijn man en ik soms ongepland naar zee. We weten de rustige plekjes zijn. Op een bankje zitten en naar de ondergaande zon kijken, veel meer dan dat doen we eigenlijk niet. En toch kan ik van zo’n ogenblik honderduit genieten. Net daarom voel ik ook de behoefte om het moment met mijn camera vast te leggen zodat het mij nooit meer ontsnapt. Het is op zo’n moment dat de foto van de zonsondergang genomen werd.’

Aangrijpende reacties

De fotografie en het album in het bijzonder hebben ervoor gezorgd dat Katrien haar ziekte even op een zijspoor kon zetten. ‘Ik heb een volledig semester aan mijn project gewerkt. Er ging geen dag voorbij of ik was ermee bezig. Zelfs ’s nachts dacht ik eraan: zou ik die foto wel gebruiken en was dat beeld wel expressief genoeg? Ik ben een piekeraar, maar door mijn eindwerk werd doemdenken plots praktisch denken. De focus heeft mij deugd gedaan. Zelfs toen het album klaar was, heb ik nog lang nagenoten. Het maakte me ook dankbaar. Omdat ik de tijd gekregen had om het af te werken. Omdat mijn man met veel geduld en liefde elke keer met mij meeging om mijn materiaal te dragen. Omdat geen moeite mij te veel was geweest om de foto te hebben zoals ik hem in gedachten had.’

Wie het album doorbladert, merkt inderdaad dat Katrien er veel energie heeft ingestoken. Dat is ook haar fotografieleerkracht niet ontgaan en Katrien werd rijkelijk beloond met punten. Familie en vrienden reageerden geëmotioneerd. ‘Die wisten dat ik er mijn ziel had ingelegd. Spannend vond ik het om het resultaat ook aan mijn artsen te tonen. Dokters komen dagelijks in contact met ziekte en dood en nemen noodgedwongen wat afstand. Dat mijn werk hen toch kippenvel bezorgde, bewijst dat ik erin geslaagd ben om mijn gevoelens te tonen. Mijn pluskinderen willen een foto uit het album vergroten om in hun inkomhal te hangen. Mijn naam moet eronder, daar staan ze op. Ook die reactie heeft me aangegrepen. Ik heb dit album niet alleen gemaakt om mijn gevoelens te uiten en om andere kankerpatiënten een hart onder de riem te steken. Ik wil ook een mooie herinnering nalaten.’