Fijn stof en kanker

Het ontstaan van kanker heeft verschillende oorzaken. Sommige van die oorzaken hebben te maken met onze levensstijl, andere zijn bijvoorbeeld genetisch bepaald. Ook factoren in onze leefomgeving beïnvloeden ons kankerrisico. Een van die leefomgevingsfactoren is fijn stof. Niet alleen beleidsmakers kunnen maatregelen nemen, maar ook wij zelf kunnen er voor zorgen dat de lucht minder vervuild is met fijn stof.

Luchtvervuiling, en meer specifiek ook fijn stof, is bewezen kankerverwekkend. Langdurige blootstelling aan fijn stof verhoogt de kans op longkanker. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat het ook het risico op andere kankers verhoogt, zoals borstkanker en kankers van het spijsverteringsstelsel (slokdarm, maag, darm, alvleesklier, lever).

Waar komt fijn stof vandaan?

De belangrijkste bronnen voor de uitstoot van fijn stof zijn huishoudens (vooral door houtkachels) en uitstoot door verkeer. Deze stoten vooral zeer schadelijke ultrakleine roetdeeltjes uit, die kankerverwekkend zijn.  

  • De meeste emissies worden veroorzaakt door het huishoudelijk verbranden van hout in open haarden en kachels. Er zijn echter grote verschillen tussen de uitstoot van verschillende kachels. Zo zal een nieuwe houtkachel of een pelletkachel veel minder uitstoten dan een oude houtkachel. Een open haard is uiteraard het meest vervuilend. Naast het type kachel heeft ook de manier van stoken een impact op de uitstoot. Dus zelfs bij de beste toestellen is het nodig om de kachel op een goede manier te gebruiken. Als je de kachel verkeerd gebruikt of verkeerd stookt, dan verhoogt de uitstoot aanzienlijk.
  • De tweede grootste fijn stof bron zijn de uitlaatgassen van dieselmotoren. Dieselmotoren moeten voldoen aan bepaalde Europese normen. Sinds 2009 zijn roetfilters verplicht bij alle nieuwe dieselvoertuigen. Zo’n filter houdt tot 90 procent van de gevaarlijke deeltjes tegen, waaronder ultrafijn stof. Sinds 1 juli 2022 kan in de autokeuring worden getest of een roetfilter correct functioneert. Tijdens de jaarlijkse autokeuring voor dieselwagens (personenwagens en lichte vracht) wordt een deeltjestellertest ingezet. Die kan aantonen of de roetfilter al dan niet correct werkt en kan roetfilterfraude opsporen. 

Hoe kun je je beschermen tegen de schadelijke invloed van fijn stof?

Probeer zo veel mogelijk blootstelling aan fijn stof te vermijden. 

  • Ventileer je huis grondig en regelmatig.
  • Verplaats je slim. Ook binnen dezelfde stad kunnen grote verschillen in luchtkwaliteit aangetroffen worden. In een drukke straat blijven vervuilende stoffen die door het verkeer worden uitgestoten vaak hangen en is de luchtkwaliteit zeer slecht, terwijl aan de achterkant van gebouwen die langs drukke straten liggen de luchtkwaliteit al veel beter zal zijn. 

Hoe kun je zelf bijdragen tot het verminderen van fijn stof?

Roken

  • Als je rookt, rook dan niet binnenshuis.

Vervoer

  • Neem bij korte ritjes de fiets in plaats van de auto. 
  • Gebruik voor langere afstanden zo veel mogelijk het openbaar vervoer in plaats van de auto. 
  • Probeer zo zuinig mogelijk auto te rijden. 
  • Doe aan autodelen of telewerken om het verkeer te beperken. 
  • Koop geen dieselwagen. 

Houtkachels en open haard

  • Vermijd om je houtkachel of open haard aan te steken, en laat ze goed onderhouden. 
  • Kies voor een alternatief voor houtkachels: isoleer je huis zo goed mogelijk om de nood aan verwarming zo laag mogelijk te houden. Installaties die warmte opwekken zonder verbranding van een brandstof stoten het minste luchtvervuiling uit. Een voorbeeld hiervan is een warmtepomp. Voor sanitair warm water kun je ook een zonneboiler overwegen.   
  • Wil je toch een kachel houden, laat dan je oude kachel vervangen, want moderne kachels hebben een lagere uitstoot. Weet wel, zelfs een moderne hout- of pelletkachel stoot meer fijn stof uit dan een hoogrendementsaardgasketel.   
  • Heb je een kachel, stook verstandig: gebruik geschikte brandstoffen en stook niet bij windstil en mistig weer. Tips voor hoe je het best stookt.
vuurschaal vuurkorf

Vuurkorven

  • Vermijd het gebruik van een vuurkorf buiten. Onderzoekers van de Vlaamse Milieu Maatschappij berekenden dat er per uur hout opstoken evenveel fijn stof geproduceerd wordt als tijdens een autorit van 1000 km. Met dat verschil dat het fijn stof bij een vuurkorf geconcentreerd blijft rond één plek en dat mensen er vlak bij staan. Een vuurkorf gebruiken is dus niet alleen slecht voor het milieu, maar ook voor de gezondheid. 
    Maak daarom gebruik van elektrische verwarmers buiten als alternatief voor de vuurkorf. 
  • Wil je toch een vuurkorf gebruiken, doe het dan enkel wanneer het echt nodig is en houd deze tips in acht om je uitstoot van en je blootstelling aan fijn stof te beperken: 
    - Gebruik enkel droog, onbehandeld hout (ligt vast bij wet). 
    - Let op de weersomstandigheden. Bij windstilte of mist zorgt het gebruik van de vuurkorf voor veel plaatselijke luchtverontreiniging, omdat de rook blijft hangen. 
    - Blijf minstens op drie meter afstand van de vuurkorf, zodat je de rook zo weinig mogelijk inademt. 

Stel je vraag over kanker

Contacteer de Kankerlijn

Bel 0800 35 445
Nu beschikbaar
Ma-vrij 9-12u en 13-17u
Chat met de Kankerlijn
Nu offline Beschikbaar op 01/04/2024 om 09:00
Ma 9-12u
Woe 14-17u en 19:30-22:30u
Laatst aangepast op