Psychiater Dirk De Wachter over wat kanker met hem doet

‘Ik ben een zondagskind. Ik heb al veel geluk gehad in het leven. Dat er bij mij een kwaadaardige tumor werd vastgesteld, was uiteraard een opdoffer van jewelste. Maar kanker is geen zeldzame ziekte. Zoveel mensen krijgen ermee af te rekenen. Het heeft dus geen zin om van mijn eigen verhaal een drama te maken. Ik werk al 35 jaar als psychiater. Ook in mijn praktijk kom ik – weliswaar onrechtstreeks – vaak met de ziekte in contact: patiënten die door kanker een depressie oplopen of relatieproblemen ondervinden. Die verhalen hebben er deels voor gezorgd dat ik mijn situatie kan relativeren.’

Operatie en chemotherapie

‘Sinds de zomer van 2021 weet ik dat ik kanker heb. Ik was in Parijs in het Centre Pompidou toen ik daar plotseling buikkrampen kreeg. Die waren zo hevig, dat ik onmiddellijk besefte dat er iets ernstigs aan de hand was. Terug thuis wist ik snel waar ik aan toe was. Ik had kanker met uitzaaiingen. Ik moest zo vlug mogelijk een operatie ondergaan en daarna chemotherapie krijgen. Als die therapie aansloeg, had ik 40 procent overlevingskans. Dat is een prognose waar je even moet van slikken.’

‘Ondertussen is mijn behandeling achter de rug en heb ik net een grote controle gehad. Die was goed. Dat stemt een mens vrolijk. Maar het is geen vreugde alom, want het gevaar is nog niet geweken. Het zal de komende jaren spannend blijven. Worden er nieuwe uitzaaiingen vastgesteld, dan zakken mijn overlevingskansen naar 5 procent.’

‘Nu moet ik mijn activiteiten terugschroeven, omdat mijn lichaam dat eist. Maar laat neen zeggen nu net iets zijn wat ik niet goed kan. Het staat dwars op wie ik ben: een gepassioneerde en gretig levende mens. Dat ik soms zo weinig fut heb, maakt me ambetant. Ik stel me vaak luidop de vraag wanneer dat gaat beteren. Maar de oncologen zeggen dat die vermoeidheid lang kan blijven hangen. Eigenlijk suggereren ze dat ze misschien nooit meer helemaal weggaat.’

Lastigheden

‘Hoewel ik nu geen behandeling meer krijg, heb ik ook nog altijd last van bijwerkingen. Zo heb ik geen gevoel meer in mijn vingertoppen (neuropathie, red.). Lastig, want ik schrijf nog veel met de hand. Ook mijn voeten zijn gevoelloos geworden. Eigenlijk begint het al in mijn onderbenen. Het is soms net alsof ik twee prothesen draag. Maar dan troost ik mezelf met de gedachte: liever dode voeten, dan een dode vent.’

‘Ik neem die lastigheden erbij, ik ben daar niet ongelukkig over. Daarvoor leef ik te graag. Alleen na de operatie was mijn levenslust even verdwenen. Ik voelde me bij momenten zo onbehaaglijk dat ik de dood als een bevrijding zag. Ik schrok van die gedachte. Toen besefte ik dat een mens door miserie ver van zichzelf kan worden gedreven. Iets wat ik natuurlijk al wist vanuit mijn ervaringen als psychiater, maar het was de eerste keer dat ik dat zelf aan den lijve ondervond. Beroepshalve was dat best interessant.’

Goed omringd

‘Kanker was voor mij geen aha-erlebnis. Het is niet dat ik nu pas ontdekte hoe kostbaar het leven is of hoe belangrijk het is om goed omringd te zijn. Ik wist al heel veel uit wetenschappelijke studies, maar door mijn diagnose heb ik het nu ook zelf beleefd en aangevoeld. Ja, ik kan nu nog meer beamen dan ervoor dat kanker draaglijker wordt met de juiste mensen om je heen. Uiteraard zijn mijn dichtste familieleden het allerbelangrijkste. Maar ik merkte dat ook de aandacht van onbekenden deugd deed.’

‘Ik ben geen voetbalster en stond versteld van het grote aantal berichten dat ik kreeg van volstrekt vreemden. “U kent mij niet, maar ik u wel en ik denk aan u.” Dat is fantastisch, toch? Dat emotioneerde mij. Of kloosterzusters en andere gelovigen die mij lieten weten dat ze voor mij zouden bidden. “Doe maar”, liet ik weten, “Het zal wel geen kwaad kunnen.” En ik voegde er nog aan toe dat ik hun goede bedoelingen echt voelde. Want dat is ook zo. Als mensen je genegen zijn, dan voel je dat. Eenzaamheid, dat moet verschrikkelijk zijn. En vooral als je in nood verkeert.’

Roeping

‘Ik hoop dat ik als psychiater hetzelfde effect heb op de patiënten als die twee verpleegkundigen op mij. Ik ben ondertussen opnieuw aan het werk. Dat was voor mij heel belangrijk. Werken is voor mij meer dan geld verdienen. Het is mijn roeping. Luisteren naar de moeilijkheden van anderen, dat kan ik goed. Hen helpen, dat vind ik belangrijk.’

‘Ik hoop dat ik ook ziek nog iets kan betekenen voor mensen. Zoals Nick Cave zijn miserie aanwendt om liedjesteksten te schrijven, zo wil ik ook iets goeds doet met mijn diagnose. Daarom praat en schrijf ik over mijn kanker. Ik hoop dat mensen zich in mijn verhaal herkennen of er troost uithalen.’