Catherine Verguts

Mij pijn doen door over Sander te praten? Onmogelijk

Catherine Verguts verloor zoontje aan kanker

Uit Leven • Editie 94 • April 2022

Vier jaar geleden verloor Catherine Verguts (43) haar negenjarige zoon Sander aan een hersentumor. Na zijn overlijden merkte ze hoe moeilijk onze maatschappij het heeft met rouwen. Een gesprek voeren over Sander, het kon vaak enkel als ze zelf de eerste stap zette. Nochtans is dat het liefste wat Catherine doet: over Sander vertellen, hem erbij halen. ‘Ik zoek bewust de pijn op in de herinnering.’

Auteur: Liesbet De Vuyst • Fotograaf: Lieven Van Assche

Stel je vraag over kanker

Contacteer de Kankerlijn

Bel 0800 35 445
Nu niet beschikbaar
Ma-vrij 9-12u en 13-17u
Chat met de Kankerlijn
Nu offline Beschikbaar op 29/04/2024 om 09:00
Ma 9-12u
Woe 14-17u en 19:30-22:30u

‘Herinneringen ophalen aan Sander snijdt, maar toch doe ik dat graag. Want net in dat verdriet voel ik hem heel dichtbij. Daarom vind ik het ook zo jammer dat mensen een gesprek over Sander vermijden. Stel dat ik net even niet aan hem dacht en zij die onbezorgdheid zouden verbreken. Dat is waar de meesten bang voor zijn. Maar je kunt mij eigenlijk nooit betrappen op een moment dat Sander niet in mijn hoofd zit. Mij pijn doen door over mijn zoon te praten? Onmogelijk. Meer zelfs: ik vind het troostend als mensen iets over hem zeggen of naar mijn verdriet vragen.’

Catherine Verguts

Rust

Sinds enkele maanden lukt het Catherine beter om gesprekken met anderen te voeren over Sander. De reden daarvoor? Ze schreef een boek over de ziekte en het verlies van haar zoon: Kraanvogel, Vlieg. Afscheid van een kind. ‘Ik ben beginnen schrijven om voor mezelf alles op een rijtje te zetten. Er is op korte tijd veel gebeurd: de aanloop naar de diagnose, de ziekte zelf, het overlijden, de eerste maanden na Sanders dood. Wat is ons overkomen en hoe hebben we gereageerd? Wat hebben we gedaan en wat niet?’

‘Ik merkte snel dat Sanders verhaal op papier zetten, verhelderend werkte en me rust bracht. Niet dat ik het verdriet van me af kon schrijven, maar een mooie tekst creëren deed wel deugd. Mensen die nalazen, reageerden positief. Zo ben ik uiteindelijk naar een uitgever gestapt en is het verhaal van Sander in de boekhandel beland.’

Catherine Verguts

Dialoog

Kraanvogel, vlieg kwam vorige zomer uit. Sinds de publicatie van het boek komen kennissen naar Catherine toe en vertellen haar verhalen over Sander die ze eerder niet durfden delen. ‘Ik heb met het boek blijkbaar een opening gecreëerd tot dialoog. Dat is een hele opluchting, maar het wringt ook. Is het niet triest dat ikzelf als rouwende de eerste stap heb moeten zetten? Ik heb al zoveel aan mijn hoofd en dan moet ook dat nog.’

Ik heb niet het gevoel dat het verdriet minder wordt. Het leven gaat verder en legt er wel laagjes overheen.

‘Die onkunde om over de dood te communiceren maakt me nog altijd boos. We moffelen in onze maatschappij verdriet zo graag weg. Maar het hoort gewoon bij het leven. En het is bij zoveel mensen aanwezig. Hoe zelden kom je iemand tegen die nog nooit een groot verlies heeft meegemaakt? Ga dat gemis als omstander niet uit de weg en durf het te benoemen. Op een feest even vermelden dat het toch jammer is dat Sander er niet bij is, doet geen afbreuk aan de stemming. Integendeel zelfs, het schept verbondenheid. Ken je de Japanse kunstvorm Kintsugi? Als er een vaas valt en die opnieuw gelijmd wordt, dan accentueren Japanners de breuklijnen met goud. De vaas wordt daardoor mooier.’

Clichés

Catherine ergert zich niet enkel aan het wegmoffelen van het verdriet, maar ook aan de clichés die errond bestaan. ‘Verdriet slijt’ vindt ze zo’n dooddoener. ‘Ik heb niet het gevoel dat het minder wordt. Het leven gaat wel verder en legt er laagjes overheen. Het idee dat verdriet kleiner wordt, suggereert bovendien dat het op een gegeven moment verdwijnt. Het zal er altijd zijn, maar het houdt mij niet tegen om door te doen en te genieten van dingen die op mijn pad komen. Het ene sluit het andere niet uit.’

‘Velen zeggen ook dat een kind verliezen het ergste is wat je kan overkomen. Natuurlijk is dat erg, maar ik ben vroeg mijn moeder verloren en ook dat heeft er stevig ingehakt. Ik had een geweldige band met haar en ze heeft 28 jaar prima voor mij gezorgd. Ook haar mis ik, ook haar zou ik graag nog eens knuffelen en spreken. Qua gevoel is het niet anders als bij Sander. Er bestaat geen schaal om verdriet en gemis op aan te duiden.’

Geborgenheid

‘Rouwen begint trouwens niet na een overlijden, maar bij een terminale kanker vanaf de dag van de diagnose. Sander is veertien maanden ziek geweest. We hebben er ondanks het verdriet en de zorgen een mooie tijd van kunnen maken. Dat komt – denk ik – doordat we heel snel hebben aanvaard dat zijn hersentumor het einde betekende. We zijn niet ingegaan op alternatieve therapieën. Want die waren er: in Frankrijk en Mexico.’

‘Mijn man en ik waren het erover eens dat we de tijd die we daarmee misschien kochten, ook weer zouden verliezen. Met Sander naar een buitenlands ziekenhuis trekken om er ingrijpende therapieën te laten uitvoeren, zou hem onrustig gemaakt hebben. In die veertien maanden dat hij ziek was, had hij zijn beide ouders, zussen en familie nodig en de geborgenheid van ons huis. Door de diagnose snel te aanvaarden, hebben we rust gecreëerd waardoor we nog toffe dingen konden doen. We hebben genoten, al was het nooit meer onbezorgd. Mooi, maar met een zwart randje dus.’

Catherine Verguts
Catherine Verguts
Catherine Verguts

Hoop

Niet alleen de aanvaarding zorgt voor rust, maar ook symbolen en rituelen zijn volgens Catherine belangrijk. ‘De kraanvogel – die ook in de titel van mijn boek opduikt – is hét symbool voor Sander. Ik hield me in mijn jeugd graag bezig met origami en leerde de techniek ook aan Sander en mijn dochters. Toen Sander ziek was, hebben we vaak samen kraanvogels zitten vouwen: als ontspanning of om te verkopen voor het goede doel.’

Symbolen, verhalen: ze helpen soms om de angst en de pijn op een zachtere manier te benoemen.

‘In Japan is de kraanvogel het symbool voor hoop. Als je er duizend vouwt, mag je een wens doen. Een bekend Japans sprookje vertelt het verhaal van een meisje dat zo haar vriendinnetje met leukemie wil genezen. Ze begint te vouwen, maar haar wens zal nooit uitkomen. Bij de 644ste kraanvogel sterft het vriendinnetje.’

‘Sander kende dat verhaal en besefte dat ook zijn leven eindig was op korte termijn. Symbolen, verhalen: ze helpen soms om de angst en de pijn op een zachtere manier te benoemen. Ook nu nog zijn de kraanvogels overal aanwezig in ons huis. Zo blijft Sander onder ons. Hij vliegt door onze gedachten en strijkt neer in onze gesprekken. Ik vind het mooi, passend en licht om hem zo te gedenken.’ 

Schoonheid

Hoe zwaar het verlies Catherine ook valt, toch is ze ervan overtuigd dat uit gemis en rouw ook schoonheid kan voortkomen. ‘Ik heb een boek geschreven en dat heeft op zijn beurt weer andere dingen in gang gezet. Ik ga her en der spreken over Sander en over rouwen. Zo troost ik anderen een beetje. Dat is goed.’

‘In psychologische werken valt dan wel eens de term posttraumatische groei. Van het woord groeien hou ik in deze context niet. Je hoeft als rouwende niet te leren of te evolueren. Een groots project opzetten of je leven helemaal omgooien na het overlijden van een geliefde vind ik persoonlijk nergens voor nodig. Gewoon voortdoen vind ik meer dan oké. Ook hier wordt de druk op rouwenden opgevoerd. Onze maatschappij verwacht bijna dat je na de rouw als een feniks uit je as herrijst.’

Jouw reactie op dit verhaal is altijd welkom. Mail ons via leven@komoptegenkanker.be.

Catherine Verguts

Lees meer verhalen in het magazine Leven

Veel van onze verhalen zijn ook verschenen in het magazine Leven van Kom op tegen Kanker. Abonneer je om geen enkel verhaal te missen!