De oorzaak van overgewicht is een onevenwicht tussen de energieopname en het energieverbruik. Wanneer de hoeveelheid energie die iemand binnenkrijgt via eten en drinken hoger is dan de hoeveelheid die het lichaam verbrandt, worden die energiereserves opgeslagen in het lichaam. Wanneer dat gedurende een langere periode gebeurt, ontstaat overgewicht.
- Erfelijkheid speelt hierbij een rol. Sommige lichamen nemen makkelijker energie op en zijn er zeer zuinig mee, en andere lijken nauwelijks wat op te nemen en al energie te verbranden wanneer ze rond een keukentafel stappen. Toch is de mate waarin je aankomt slechts voor 30 tot 40 % genetisch bepaald. De rest heb je zelf in de hand door te letten op wat je eet en hoeveel je beweegt. Het zit dus niet alleen maar in de familie.
Opgelet: die mensen die 'mogen eten wat ze willen zonder te verzwaren' moeten dubbel voorzichtig zijn: zij hebben geen vetophoping als verklikkerlichtje dat hen waarschuwt voor een ongezonde voedingsgewoonte of levenshouding. Ook zij kunnen hun voordeel halen uit gezonde voedingsgewoonten, ook al hoeven ze niet lichter te worden. Gezonde voedingsgewoonten zorgen er namelijk niet alleen voor dat je afvalt, maar ook dat lichaamsfuncties als bloedsomloop en stofwisseling een stuk beter verlopen, zodat de kans op hart- en vaatziekten en dergelijke ook weer vermindert.
- Eten is energie opnemen, dat weten we allemaal. En sommige voedingsproducten zoals suikerrijke snacks stoffen zoals suikers en frisdranken zijn energiebommen.
- Beweging is uiteraard belangrijk. Je kunt de hoeveelheid energie die je per dag verbrandt tot op zekere hoogte beïnvloeden. Hoe meer je beweegt, hoe meer energie je verbruikt. Meer nog, zelfs je energieverbruik in rust verbetert als je regelmatig sport. Door te sporten krijgt je namelijk een grotere spiermassa. En spieren verbruiken energie, zélfs in rust.
- Ook heel wat andere factoren kunnen een rol spelen in het ontstaan van overgewicht. Denk aan het gebruik van sommige medicatie, psychische factoren, slaapproblemen, bepaalde ziektes, eetstoornissen …