Een dag uit het leven van Ann Mertens, in het ziekenhuis voor voorbereiding bestraling

Privéchauffeur

‘Ik kan altijd rekenen op mijn privéchauffeur’, grapt Ann wanneer ze bij Ludo in de auto stapt om naar het ziekenhuis te rijden. ‘Ludo gaat mee naar alle afspraken en daar ben ik blij om. Ik kan in dat soort situaties soms wat nerveus worden en dan is hij de rustgevende factor. Ludo werd bovendien al zestien keer geopereerd. Op vlak van ziekenhuizen is hij dus een ervaringsdeskundige. Ik maak daar dankbaar gebruik van.’

Spannend

Het koppel is intussen al een paar keer in het OLV Ziekenhuis Aalst geweest, dus de ondergrondse parking is bekend terrein. ‘Ik werd hier al twee keer borstsparend geopereerd’, vertelt Ann. ‘Dat hield me sterk bezig, want als de dokters de tumor niet volledig konden weghalen, moest ik mijn borst laten wegnemen. Ik was zo opgelucht dat dat uiteindelijk niet nodig was, dat ik de nabehandeling met radiotherapie maar een bijkomstigheid vond. Dat is het natuurlijk niet en daar sta ik nu voor, wat ik best spannend vind.’

Barometer

Ann meldt zich goed op tijd aan bij het secretariaat radiotherapie, medische oncologie. Daar krijgt ze een tabletcomputer met een vragenlijst: de Distress Barometer (ontwikkeld in UZ Brussel met de steun van Kom op tegen Kanker, red.). ‘Er staan vragen in over hoe ik me voel naar aanleiding van de diagnose en de behandeling: of ik me mentaal goed voel, of er fysieke klachten zijn, of ik nog ergens ondersteuning bij wil …’.

‘Ik vind het goed dat de zorgverleners aandacht hebben voor het mentaal-emotioneel welzijn van mensen met kanker. Ik heb zelf altijd als psycholoog gewerkt, dus ik vind dat een heel belangrijk aspect. Momenteel heb ik zelf geen extra psychologische begeleiding nodig. Mijn prognose is goed, ik heb geen uitzaaiingen. Ik maak me niet zo ongerust.’

Catacomben

Ann en Ludo mogen naar wachtzaal 5 gaan op verdieping -1. ‘We hebben nu al zoveel liften en gangen genomen, dat ik het gevoel heb dat we in de catacomben van het ziekenhuis terechtgekomen zijn’, zegt Ann verwonderd en ze neemt Ludo nog wat steviger bij de arm.

‘Een geluk dat ik er bij ben, anders had ik haar nooit meer teruggezien’, knipoogt Ludo. ‘Sowieso is het goed om met twee te zijn. Dan kan je samen luisteren naar de informatie of zoeken naar de juiste gang of wachtzaal. Met twee hoor, zie en onthoud je altijd meer dan alleen.’

Veel vragen

In de wachtzaal herhaalt Ann in haar hoofd enkele zaken die ze zeker nog wil voorleggen aan de sociaal verpleegkundige met wie ze zo meteen een afspraak heeft. ‘Ik weet dat het goed is als ik tijdens de bestraling mijn adem kan inhouden en daar is een speciale techniek voor. Die heb ik gisteravond in bed al geprobeerd, maar ik was meteen buiten adem. Dat lijkt me niet de bedoeling, dus daar heb ik extra uitleg bij nodig.’

‘Ik heb ook nog andere vragen. Moet ik me helemaal uitkleden of volstaat het als ik me bovenaan vrijmaak? En is dat bestralingstoestel een dunne buis? Want daar word ik claustrofobisch van …’

Praktische uitleg

Bij sociaal verpleegkundige Linde krijgt Ann alle praktische uitleg over wat er vandaag nog op het programma staat en hoe de eigenlijke bestralingssessies zullen verlopen. ‘Vroeger kregen mensen die bestraald werden lijntjes op het lichaam. Die dienden om te controleren of ze ‘juist’ op de tafel lagen’, begint Linde. ‘Nu hoeft dat niet meer omdat we je positie controleren met scans.’

‘Ook zonder lijntjes op je lichaam moet je de te bestralen huid wat in het oog houden’, vervolgt Linde. ‘Zo is het niet goed om uren in bad te liggen weken. Tijdens de radiotherapie kan je huid ook wat droger worden, beginnen te jeuken of schilferen. Daarvoor geven we je bij de start van de bestraling een aangepaste zeep en vochtinbrengende crème mee.’

Loslaten

Zichtbaar ontspannen keert Ann terug naar de wachtkamer. ‘Wat doet die verpleegkundige dat goed, zeg. Het gaf me rust dat ze alles zo goed uitlegde. Ik kon al mijn vragen stellen en kreeg nog bijkomende informatie over de data van de bestraling en hoelang alles duurt, over kleedkamers, parkeerticketjes en mogelijke neveneffecten en ook over de terugbetaling door het ziekenfonds en de hospitalisatieverzekering.’

‘Ik geef toe dat ik wat nerveus was voor vandaag, maar nu kan ik het allemaal wat meer loslaten. Ik heb vertrouwen in deze specialisten.’ 

Van scan tot plan

Terwijl Ludo een luchtje gaat scheppen, begeleiden twee medewerkers van de afdeling radiotherapie Ann naar de scanner. ‘De CT-scan maakt een individueel plan met de zone die we zullen bestralen en waarop we ons bij elke bestralingssessie zullen baseren’, legt radiotherapieverpleegkundige Elisabeth uit. 

Ann moet haar armen tot achter haar hoofd brengen. Sommige mensen vinden dat al eens oncomfortabel, maar bij Ann lijkt dat goed te lukken.

Trucje

Tijdens de simulatie van de radiotherapie krijgt Ann de kans om de ademhalingstechniek te oefenen. ‘Ik hoorde dat je nog aan diepzeeduiken gedaan hebt, dus je adem controleren wordt voor jou waarschijnlijk een fluitje van een cent’, merkt radiotherapietechnoloog Jan op. ‘En zelfs als je die diepe ademhaling niet onder de knie krijgt, kunnen we nog altijd goed bestralen.’

Het gaat Ann inderdaad allemaal goed af. ‘Het schermpje dat voor mij hangt, geeft mijn ademhaling visueel weer. Dat maakt het gemakkelijk om te zien hoe diep en hoelang ik moet inademen. Ik lig constant te tellen, da’s een trucje dat me altijd helpt om te focussen. Maar de verpleegkundigen geven me indien nodig door de parlofoon ook wat aanwijzingen. Dat komt dus helemaal goed!’

Open toestel

Na de simulatie kan Ann nog een kijkje gaan nemen in de ruimte waar de eigenlijke radiotherapie zal plaatsvinden. ‘Gelukkig is dat toestel net als de scanner een veeleer open machine. Er zullen panelen rond mij draaien, maar ze komen helemaal niet dichtbij. Geen reden om het benauwd te krijgen dus’, stelt Ann opgelucht vast.

Precies en gedoseerd

‘Bij elke bestralingssessie nemen we eerst opnieuw een scan’, verduidelijkt Jan. ‘Die leggen we dan op de CT-scan van vandaag, die als referentieplan dient. Pas als je helemaal volgens dat juiste plan ligt, begint de bestraling. Doordat de machine rond jou draait, kan ze je borst heel precies en gedoseerd bestralen.’

Goed voorbereid

Het zit erop. Voor Ann en Ludo terugkeren naar huis, drinken ze nog even iets in de cafetaria. ‘Er kwam vandaag van alles op me af, maar ik voel me goed voorbereid en vooral in goeie handen’, zegt Ann.

Korte wachttijd