Tabaksrook: soorten en kankerverwekkende stoffen

Tabaksrook kun je in verschillende soorten rook indelen.

• De rook van de hoofdstroom, of primaire rook, is de rook die de roker inademt bij het inhaleren.
• De rook van de zijstroom, of secundaire rook, is de rook die zich rechtstreeks van de brandende sigaret, sigaar of pijp in de lucht verspreidt. 
  De rook van de zijstroom bevat dezelfde kankerverwekkende en giftige stoffen als die van de hoofdstroom. De ongefilterde rook, die direct van de sigaret in de omgeving komt, bevat echter hogere concentraties kankerverwekkende en giftige bestanddelen dan de rook die eerst gefilterd is door de longen van de roker. 
• Daarnaast is er de zogenaamde tertiaire rook: de rook die wordt uitgeblazen door de roker.
• Er is ook nog de quaternaire stroom of ‘derdehandsrook’: de cocktail van giftige stoffen die blijft hangen in zetels, kleding, stof, de vloer, de oppervlakte, … lang nadat de sigaret gedoofd is. 

Omgevingsrook bestaat voornamelijk uit secundaire rook of zijstroomrook (85 procent) en tertiaire rook (15 procent). Secundaire rook heeft een lagere temperatuur. Omdat er een onvolledige verbranding is, bevat deze rook meer schadelijke stoffen dan de primaire en tertiaire rook: ze bevat 3 keer meer koolmonoxide (CO), 7 keer meer benzeen, 70 keer meer nitrosaminen en 100 keer meer ammoniak. Het effect van meeroken neemt ook toe naargelang de concentratie van de rook en de blootstelling eraan. Hoe meer blootstelling gedurende de dag en doorheen de jaren, hoe groter het risico. En hoe kleiner de ruimte is, hoe geconcentreerder de rook. 

Tabak en tabaksrook bevatten tal van stoffen waarvan geweten is dat ze bij proefdieren en mensen kanker veroorzaken. Sommige daarvan zijn van nature aanwezig in de tabaksplant, andere worden gevormd bij de verbranding van de tabak of tijdens de verwerking, droging, rijping of opslag ervan (zoals, onder meer, benzeen, formaldehyde en tabakspecifieke nitrosaminen).  

In tabaksproducten en tabaksrook zitten meer dan 4000 chemische stoffen: 250 van die stoffen zijn schadelijk en minstens 50 zijn kankerverwekkend (carcinogeen). De schadelijke effecten van tabak worden versterkt door alcoholgebruik en ook in sommige beroepen waarin werknemers worden blootgesteld aan andere kankerverwekkende stoffen (bijv. radon of asbest).