Mijn ziekte is een goede leraar voor mij geweest

Tezcan Türkben over geluk en zingeving na kanker

Uit Leven • Editie 95 • Juli 2022

Je krijgt borstkanker en opeens kijk je met andere ogen naar het leven. Voor islamleerkracht en docent Tezcan Türkben (50) was die ingrijpende diagnose het signaal om meer stil te staan bij wat voor haar zinvol is en haar echt gelukkig maakt. ‘Ik ga niet zozeer meer op zoek naar het geluk, maar herken het sneller in de dingen rondom mij.’

Auteur: Annick Dekkers • Fotograaf: Filip Claessens

Stel je vraag over kanker

Contacteer de Kankerlijn

Bel 0800 35 445

Nu niet beschikbaar

Ma-vrij 9-12u en 13-17u

Stuur een e-mail

Antwoord binnen de drie dagen

Chat met de Kankerlijn

Nu offline Beschikbaar op 22/04/2024 om 09:00

Ma 9-12u
Woe 14-17u en 19:30-22:30u

Bekijk alle contactmogelijkheden

Tezcan Türkben, alleenstaande moeder van drie kinderen van 22, 18 en 16 jaar, was altijd al een doorzetter. Ze werd in Genk geboren als dochter van een mijnwerker. Na haar basisschool verhuisde het gezin terug naar Turkije, waar Tezcan haar middelbare school afrondde en vervolgens islamitische theologie studeerde aan de Universiteit van Marmara. In 2003 keerde ze terug naar België en schopte ze het tot islamleerkracht op verschillende basisscholen en secundaire scholen. Later ging ze ook op hogescholen aan de slag. Vandaag doceert ze islamitische godsdienst en vakdidactiek aan de hogeschool UCLL.

En toen kwam kanker op je pad. Hoe kwam je daarop uit?

Tezcan Türkben: ‘In oktober 2020 voelde ik pijn in mijn arm, schouder en borst. Net in die periode liep er een campagne van Think Pink rond jezelf controleren. Aangemoedigd door mijn dochter trok ik de dag erna naar de huisdokter. Een tweetal weken later werd borstkanker vastgesteld. Die twee weken waren voor mij de allermoeilijkste. Ik kon niet wachten om met de behandeling te beginnen. Die bestond voor mij uit een operatie, radiotherapie en d oelgerichte geneesmiddelen. De medicatie vertraagt de groei en de verspreiding van de kankercellen. Ik neem telkens drie weken lang dagelijks een pil, gevolgd door een rustperiode van een week. Ik ben heel dankbaar dat die behandeling bestaat: ik hoef niet vaak naar het ziekenhuis en de bijwerkingen zijn relatief mild.’

Ondanks die zware diagnose ben je blijven werken.

‘Mijn job uitoefenen is een van de belangrijkste dingen die mij gelukkig maken en energie geven: interactie met studenten, hun nieuwsgierigheid opwekken, hen aanzetten tot nadenken … Ik was dan ook vastbesloten dat te blijven doen. Corona maakte dat iets gemakkelijker. Net in de week van mijn diagnose stegen immers de coronacijfers en startte de hogeschool waar ik werk, met online lesgeven. Dat was voor mij een zegen, want de medicatie verzwakt mijn afweersysteem en in die periode moest ik absoluut vermijden om ziek te worden. Door het afstandsonderwijs kon ik mijn beroep perfect blijven uitoefenen. Dat hielp mij om mijn ziekte op een rustige manier te leren aanvaarden. Sinds september sta ik overigens weer “live” voor de klas. Dat is veel fijner, het geeft me levensvreugde en hoop. Ik hoop tot het einde van mijn leven te kunnen lesgeven. Al besef ik ook het belang van loslaten, mocht het echt niet meer lukken.’

Je werkte tijdens je behandeling ook nog je doctoraatsonderzoek af.

‘Ja, na mijn operatie verdedigde ik het online. In april 2021 behaalde ik mijn doctoraat in de islamitische theologie aan de Universiteit van Marmara. Ook dat gaf me veel energie.’

Toch moet de pandemie ook een belemmering geweest zijn: sociaal contact was veel moeilijker.

‘Dat klopt, maar als mensen je echt willen steunen, vinden ze wel een manier. Familie en vrienden stuurden bloemen. Kijken naar die bloemen en hun schoonheid was voor mij een bron van geluk. Eén familielid kwam zelfs acht maanden lang elke vrijdag een bos rozen brengen. Verder kreeg ik zelfgebakken koekjes, wafels, warme soep, geschenkjes … Het allerfijnst was om die mensen heel even aan de deur te hebben en hun wensen te horen. Ik was enorm onder de indruk van de liefde en steun die ik kreeg. Ook mijn collega’s, studenten en oud-studenten waren er voor mij. Sommigen kwamen – toen dat weer mocht – op bezoek, anderen verrasten me met een beterschapskaartje of bloemetjes. Dat was heel waardevol voor mij.’

Doet je ziekte je op een andere manier naar het leven kijken?

‘Ja, de diagnose had een grote impact op mij. Sindsdien kijk ik veel meer naar het nu dan naar het verleden of de toekomst. Ik leerde om doelen niet lang uit te stellen. Ook heb ik sneller vrede met wat er in het verleden is gebeurd en bewaar ik beter mijn kalmte bij moeilijkheden. Mijn ziekte heeft me ook geleerd dat een mens kwetsbaar is, en dat dat oké is. Als persoon ben ik ook wel veranderd: ik sta meer stil bij wat ik wil en niet wil. Sommigen aanvaarden dat, anderen hebben het moeilijk met die nieuwe ik. Hen heb ik leren loslaten.’

Ga je nu bewuster op zoek naar geluk?

‘Ik ga niet zozeer meer op zoek naar geluk, maar herken het geluk sneller in de dingen die ik heb in mijn leven. Elke dag die ik mag beleven, is een geschenk. Er zijn zoveel dingen die mij geluk brengen en energie geven: tijd doorbrengen met mijn kinderen, voor hen koken, afspreken met vriendinnen, wandelen, zonneschijn, luisteren naar het fluiten van de vogels … Daarnaast betekent geluk voor mij ook geloven in God, goede daden doen en anderen aanmoedigen tot rechtvaardigheid en geduld.’

Wat brengt je tot rust op moeilijke momenten?

‘Vooral liefhebben, en kiezen voor liefde en positiviteit in je gedachten. Denken aan al die mensen die mij liefhebben en hebben gesteund in deze moeilijke tijden. In die zin is verbinding een wondermiddel. En ook: dankbaar zijn dat ik op dit moment leef. Leven en deel mogen uitmaken van het prachtige heelal is een groot wonder. Ik put kracht uit de gedachte dat al die schoonheden zijn geschapen door God. Ook bij Hem toevlucht zoeken is voor mij een wondermiddel.’

Fysiek gezien heb je afscheid moeten nemen van je oude ik. Hoe moeilijk is dat?

‘De belangrijkste nevenwerking van de doelgerichte medicatie is voor mij vermoeidheid. Ik las meer rustmomenten in en geef meer huishoudelijke taken uit handen. Beseffen dat ik altijd medicatie moet blijven nemen, was moeilijk. Maar met de tijd leer je dat aanvaarden. Ik ben dankbaar dat mijn ziekte behandeld kan worden. En ik heb ook ondervonden dat ik meer kan dan ik denk. Aanvankelijk dacht ik dat ik door de vermoeidheid activiteiten zoals een citytrip niet meer zou aankunnen, maar als je iets echt wil, lukt er veel.’

Zou je kunnen zeggen dat je ziekte ook positieve dingen heeft gebracht?

‘Ja, mijn ziekte is een goede leraar voor mij geweest. Ik ben teruggekeerd naar mezelf en heb geleerd mezelf te helpen en te troosten, en milder te zijn voor mezelf. Ik besef nu ook beter hoe belangrijk zelfzorg is. Aan gezonde voeding en beweging besteed ik nu meer aandacht. Ik ben ook bezig met complementaire behandelingen. Wie weet kunnen die mijn gewone medische kankerbehandeling wat aanvullen of ondersteunen.’

Heb je nog een boodschap voor andere mensen die met kanker worden geconfronteerd?

‘Naasten van mensen met kanker wil ik op het hart drukken dat aandacht, in welke vorm dan ook, het beste geschenk is dat je aan de zieke kan geven. Onderschat niet hoe belangrijk een luisterend oor is. Specifiek naar andere mensen met een migratieachtergrond toe, wil ik pleiten voor openheid. Het is belangrijk om open te spreken over je ziekte. Zo kan je je ziekte beter aanvaarden en erkennen. Pas als je iets moeilijks ten volle aanvaardt, kan je er op een sterke manier mee omgaan.’