Diëtiste Stefanie Mortier

Ons advies: traag eten, goed kauwen en veel kleine maaltijden nemen

Oncologisch diëtist Stefanie Mortier over leven met een buismaag

Uit Leven • Editie 94 • April 2022

Leven met een buismaag vraagt een aanpassing van de eetgewoonten. Die zijn het grootst in de eerste weken na de operatie. ‘Na ongeveer een maand is het spijsverteringsstelsel bij de meeste patiënten voldoende hersteld en aangepast om het dieet geleidelijk los te laten,’ zegt oncologisch diëtist Stefanie Mortier (UZ Gent). ‘Wat blijft, is het advies om traag te eten, goed te kauwen en veel kleine maaltijden te nemen gespreid over de dag.’

Auteur: Bart Van Moerkerke • Fotograaf: Lieven Van Assche

Stel je vraag over kanker

Contacteer de Kankerlijn

Bel 0800 35 445
Nu niet beschikbaar
Ma-vrij 9-12u en 13-17u
Chat met de Kankerlijn
Nu offline Beschikbaar op 22/04/2024 om 09:00
Ma 9-12u
Woe 14-17u en 19:30-22:30u

Bij een operatie voor slokdarmkanker wordt de slokdarm geheel of gedeeltelijk weggenomen en vervangen door een buismaag. De opslagcapaciteit van de maag wordt kleiner. Stefanie Mortier: ‘Daardoor kunnen patiënten en ex-patiënten zelfs na een kleine maaltijd al een verzadigd gevoel hebben. Om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen, is het belangrijk dat ze zes tot zelfs negen keer per dag iets eten. Praktisch zijn dat dan drie kleine maaltijden en verschillende tussendoortjes goed gespreid over de dag. We raden aan dat levenslang te doen.’

Waarom is het nodig om traag te eten en goed te kauwen?

Stefanie Mortier: ‘Met een buismaag valt de kneedfunctie van de maag grotendeels weg. Door je tijd te nemen om het eten goed te vermalen in de mond kan je dat voor een stuk compenseren. Ook traag eten en goed kauwen moet je je hele leven lang blijven doen.’

 

Zijn er dingen die mensen na een operatie voor slokdarmkanker beter niet eten?

‘Na gemiddeld een maand mogen en kunnen ze in principe alles eten zoals vroeger. Tijdens de eerste weken na de operatie zijn er wel wat beperkingen. Vers brood mag dan niet omdat het een propje vormt en moeilijk verteert. Beter zijn beschuiten, geroosterd brood, cornflakes, havermout, wentelteefjes. Ook taai en draderig voedsel verteert moeilijk. Denk aan hard vlees zoals biefstuk. Zacht en fijn gesneden vlees – gehakt, kip of kalkoen – of vis is beter, of eieren. Ook draderige groenten zoals boontjes, bleekselderij of asperges vermijd je beter. Dat geldt eveneens voor rauwe groenten die moeilijker verteren dan bereide groenten.’

‘Van fruit kies je het best rijpe vruchten, je eet ze zonder schil of pitten. Gedroogd fruit, noten, pitten en zaden zijn te mijden. Sterk bruisende dranken en kolen zorgen voor veel lucht in de restmaag en de darmen, en eet je beter niet. Een maand na de operatie is het spijsverteringsstelsel bij de meeste patiënten voldoende hersteld en aangepast om het dieet geleidelijk los te laten. Sommige patiënten blijven echter problemen ondervinden met bepaalde gerechten of dranken. Hier moeten we dan individueel gaan kijken hoe we het eetpatroon kunnen aanpassen.’

 

Wat met sondevoeding?

‘Wij starten sowieso sondevoeding na de operatie. Tijdens de operatie wordt een jejunostomiesonde in de dunne darm geplaatst. Dat is een slangetje langs waar we de sondevoeding toedienen. Dat geeft patiënten rust omdat een deel van de voedingsbehoeften op die manier ingevuld is en ze zich niet moeten forceren om meteen voldoende te eten. Ook thuis blijven we de eerste weken ’s nachts sondevoeding toedienen. We bouwen geleidelijk af naarmate de patiënt meer kan eten en op gewicht blijft.’

Stefanie Mortier

Wat zijn de meest voorkomende klachten van mensen met een buismaag na slokdarmkanker?

‘Reflux, dumping en gewichtsverlies. Reflux komt veel voor omdat het klepje tussen slokdarm en maag er niet meer is en maagzuren dus makkelijker kunnen terugvloeien naar keel en mond. Voedingsmiddelen die na de operatie vaak klachten geven, zijn warme tomaat in sauzen of soep, vruchtensappen, chocolade, pepermuntjes, koffie. Dat verbetert doorgaans na enige tijd. Als de klachten aanhouden, kan antirefluxmedicatie een oplossing bieden. We raden ook aan om twee tot drie uur voor het slapengaan niet meer te eten en om een extra hoofdkussen te gebruiken of het hoofdeinde van het bed te verhogen.’

Diëtiste Stefanie Mortier

Wat is dumping en hoe kan het verholpen worden?

‘Dumping ontstaat omdat het voedsel en dus ook de suikers en snelle koolhydraten die erin zitten veel sneller dan anders in de dunne darm terechtkomen. Dat kan leiden tot misselijkheid, zweten, hartkloppingen, soms buikkrampen en diarree. Dat is zeer vervelend. Gelukkig verbetert het bij de meeste patiënten tijdens de weken en maanden na de operatie.’

‘Er zijn ook manieren om de klachten te verminderen. Eet rustig en kauw goed. Vermijd suikerrijke dranken, koekjes, snoep of gebak. Of “verpak” die suikerrijke voedingsmiddelen door ze te combineren met vet-, eiwit- of vezelrijke producten zoals vlees, vis, eieren, platte kaas, bruin brood ... Zo worden de suikers vertraagd opgenomen. Je hoeft bijvoorbeeld de confituur op de boterham niet te laten maar smeer ze op een bruine boterham, combineer ze met boter en eet er een stukje kaas bij.’

Je had het ook over een derde vaak voorkomende klacht: gewichtsverlies. Wat is daaraan te doen?

‘Veel patiënten vinden het niet erg om wat af te vallen, maar als je veel gewicht verliest op korte tijd gaat het niet alleen over een afname van de vetmassa maar ook van de spiermassa. Daarom is het toch belangrijk om na de operatie op gewicht te blijven. Dat is ook een reden waarom we altijd sondevoeding opstarten en de patiënt van nabij opvolgen na de ingreep. Op die manier willen we het risico op ondervoeding verkleinen.’

Jouw reactie op dit verhaal is altijd welkom. Mail ons via leven@komoptegenkanker.be.

Oncodiëtiste Stefanie Mortier

Lees meer verhalen in het magazine Leven

Veel van onze verhalen zijn ook verschenen in het magazine Leven van Kom op tegen Kanker. Abonneer je om geen enkel verhaal te missen!