Als het melanoom meer dan 0,8 millimeter dik is, wordt nagekeken of er uitzaaiingen zijn in de schildwachtklier, ook sentinelklier genoemd. Dat is de eerste lymfeklier waarnaar tumorcellen zich mogelijk uitzaaien. Als een melanoom al is uitgezaaid bij de diagnose, wordt er soms niet geopereerd maar onmiddellijk voor immuuntherapie of doelgerichte therapie gekozen.
‘Door de ontwikkeling van nieuwe behandelingen zijn de levenskansen voor mensen met uitgezaaid melanoom de laatste jaren sterk toegenomen’, legt prof. dr. Bart Neyns uit. Hij is medisch oncoloog in het UZ Brussel en voert al meer dan twintig jaar intensief onderzoek naar de toepassingsmogelijkheden van o.a. immuuntherapie (ook immunotherapie genoemd) en doelgerichte behandelingen (targeted therapies). Prof. Neyns: ‘Het basisidee van immuuntherapie is het eigen immuunsysteem (afweersysteem) zodanig te versterken en ondersteunen dat het de kankercellen te slim af is. Bij vergevorderd uitgezaaid melanoom kunnen we nu ipilimumab (merknaam Yervoy), nivolumab (Opdivo), pembrolizumab (Keytruda) of de combinatie van ipilimumab en nivolumab toedienen. Dankzij deze medicijnen is soms zelfs volledige genezing mogelijk. In de nabehandeling van melanoom dat zich naar de lymfeklieren heeft verspreid, kan toediening van nivolumab of pembrolizumab gedurende één jaar het risico op herval met ongeveer de helft verkleinen.’
Afhankelijk van het type melanoom wordt er soms geopteerd voor doelgerichte therapie. Prof. Neyns: ‘Bepaalde afwijkingen in het DNA van de kankercellen doen die cellen sneller groeien en delen. Voor het uitgezaaid melanoom dat zo’n verandering heeft ter hoogte van het BRAF-gen (zowat de helft van alle melanomen) beschikken we over doelgerichte medicijnen die gecombineerd worden. De combinatie van dabrafenib (merknaam Tafinlar) en trametinib (Mekinist) is goedgekeurd voor de nabehandeling van melanoom dat zich naar de lymfeklieren heeft verspreid. Die behandeling duurt één jaar en kan net als de immuuntherapie het risico op herval met de helft verkleinen.’
Er blijven over heel de wereld volop onderzoeken lopen naar bijkomende behandelingsmogelijkheden voor uitgezaaid melanoom, ook in ons land. Er wordt ook onderzoek gedaan naar de psycho-emotionele noden en het verstandelijk functioneren van melanoompatiënten die deze nieuwe behandelingen ondergaan.