Wij kunnen mensen met kanker helpen om een stabiel gewicht te houden

Een dag uit het leven van oncodiëtiste Cielke Snauwaert

Uit Leven • Editie 79 • Juli 2018

Als je tijdens of na je kankerbehandeling voedingsproblemen ondervindt, kun je terecht bij een diëtist die gespecialiseerd is in de begeleiding van kankerpatiënten. Welke taken neemt een oncodiëtist op zich? Wat is zijn of haar rol in het zorgteam? We volgden een dag lang Cielke Snauwaert, een van de vier oncodiëtisten van het AZ Groeninge in Kortrijk.

Auteur: Frederika Hostens • Fotograaf: Lieven Van Assche

Stel je vraag over kanker

Contacteer de Kankerlijn

Bel 0800 35 445

Nu niet beschikbaar

Ma-vrij 9-12u en 13-17u

Stuur een e-mail

Antwoord binnen de drie dagen

Chat met de Kankerlijn

Nu offline Beschikbaar op 22/04/2024 om 09:00

Ma 9-12u
Woe 14-17u en 19:30-22:30u

Bekijk alle contactmogelijkheden

Met een brede glimlach komt diëtiste Cielke Snauwaert op ons afgestapt. Ze geeft vandaag een presentatie over de relatie tussen voeding en kanker voor zeven patiënten die in groep een oncorevalidatieprogramma volgen. ‘Best spannend voor mij, want het is de eerste keer dat wij deze presentatie geven’, zegt Cielke.

Waar of niet waar?

Cielke heeft bewust haar witte schort niet aan getrokken. ‘Door tijdens infosessies mijn schort uit te doen, verklein ik de afstand tussen mij en de mensen die komen luisteren’, geeft Cielke aan. Aan interactie is er het komende anderhalve uur zeker geen gebrek.

Cielke overloopt negen stellingen over voedingsmiddelen die frequent geassocieerd worden met kanker. De eerste stelling leidt al meteen tot een geanimeerde discussie: ‘Regelmatig wijn drinken kan het risico op (herval van) kanker verhogen. Is dat waar of niet waar?’ Rode en groene kaartjes gaan de lucht in. Cielke luistert aandachtig naar de meningen van de deelnemers en legt daarna geduldig uit waarom de stelling waar is. ‘Betekent dit dan dat we nooit meer een glaasje mogen drinken?’, sputteren sommige dames tegen. ‘Zoek voor jezelf de gulden middenweg’, benadrukt Cielke. ‘Als je alcohol drinkt, doe het dan met mate.’

Korrel zout

De stellingen over roosteren, rood vlees, chiazaad en aspartaam ontlokken de deelnemers kritische vragen over nog andere bereidingsmanieren en voedingsmiddelen. Hoe zit het bijvoorbeeld met flamberen, roken, kurkuma en blauwe bessen? Cielke staaft haar antwoorden met wetenschappelijk onderzoek. Het is niet omdat iemand iets verkondigt in de media, dat het ook waar is. ‘Kijk en luister kritisch’, horen we Cielke meermaals zeggen.
Een boodschap die binnenkomt, want als Cielke op het einde van de sessie vraagt wat de deelnemers meenemen naar huis, antwoordt een dame prompt ‘dat je veel hypes met een korrel zout moet nemen’.

De enige man in de groep onthoudt vooral dat regelmatig bewegen minstens even belangrijk is als evenwichtig eten. Een inzicht dat Cielke ter plaatse illustreert door voor het afsluitende rondje iedereen uit te nodigen om recht te staan. ‘Een ideetje dat ik opdeed in een workshop die ik op uitnodiging van Kom op tegen Kanker volgde’, knipoogt Cielke in onze richting. ‘Geen betere manier om duidelijk te maken dat je best niet te lang stilzit dan even recht te staan!’

Kilo's meer of minder

Na de sessie beantwoordt Cielke nog enkele individuele vragen en nodigt wie nood heeft aan specifiek advies uit om een afspraak te maken bij een van de oncodiëtisten.

‘Sommige patiënten krijgen na de chemo- en/of radiotherapie nog meerdere jaren hormoontherapie, wat onder meer kan leiden tot ongewenste gewichtstoename. Maar mensen die kanker hebben, hebben eigenlijk vaker te maken met ongewenst vermageren dan met ongewenst verzwaren. Mogelijke oorzaken zijn onder andere het gezwel zelf, slechte eetlust, misselijkheid en braken, diarree, smaakveranderingen, constipatie, vermoeidheid of slikproblemen. De oncodiëtist kan dan helpen om een stabiel gewicht te houden.’

Teamwerk

Nadat Cielke de zaal heeft opgeruimd, haast ze zich naar de parking. Een korte autorit door Kortrijk brengt haar van de Reepkaai naar de Kennedylaan. Wat later dan gepland komt ze aan in het bureau dat ze deelt met Griet, Liesa en Sarah, haar drie collega’s van de dienst oncodiëtetiek. Griet en Liesa vragen nieuwsgierig hoe de infosessie is verlopen, Cielke vertelt over de pittige reacties en informeert hoe de ochtend van haar collega’s is verlopen. ‘Ik vind het zalig om in team te werken’, vertelt Cielke terwijl ze samen met Griet en Liesa naar het restaurant stapt. ‘We toetsen ervaringen, inzichten en adviezen bij elkaar af en luchten ons hart bij elkaar als we emotioneel geraakt zijn door wat onze patiënten meemaken.’

Het team van oncodiëtisten overlegt ook regelmatig met de diëtisten van de andere ziekenhuisafdelingen. ‘Hun bureau is naast het onze’, toont Cielke. ‘Niet toevallig staan de deuren van onze bureaus altijd open.’ Zijn er ook formele overlegmomenten? Cielke: ‘Eenmaal per week woont een van ons vieren het multidisciplinair overleg bij. Daar is er inbreng van de hoofdverpleegkundige van de verblijfsafdeling oncologie, de artsen, de sociale dienst, het palliatief-supportteam, de dienst zingeving en spiritualiteit, de kinesisten en dus ook de oncodiëtisten.’

Tips en advies

Vanmorgen heeft Liesa het multidisciplinair overleg bijgewoond. Na de lunch overloopt ze samen met Cielke de lijst van patiënten die momenteel opgenomen zijn. Tijdens de debriefing krijgt Liesa telefoon van het dagziekenhuis oncologie. Of een van de oncodiëtisten op vraag van een van de medisch oncologen een patiënt advies wil geven over eiwitrijke voeding? Liesa maakt er meteen werk van. Intussen gaat Cielke langs bij Conny (niet haar echte naam, red.) die vandaag chemotherapie kreeg toegediend. Conny heeft last van een droge mond. Cielke geeft haar tips. Conny heeft ook nog een vraag over kaas op basis van rauwe melk. Mag ze die eten of beter niet?

Nadat Cielke nog twee andere patiënten in het dagziekenhuis heeft bezocht, gaat ze naar de verblijfsafdeling voor een eerste gesprek met de 80-jarige Roger (niet zijn echte naam, red.). Roger is op één maand tijd tien kilo vermagerd. ‘Het lukt niet om te eten’, zucht hij, ‘ik heb helemaal geen trek.’ Cielke stelt voor om de maaltijden te verdelen over kleinere porties en te spreiden over de dag. ‘Ik zal je soep om 10 uur laten komen en je ’s middags een halve portie laten brengen. Je dessert kan je dan in de loop van de namiddag opeten.’

Voeding en kanker: materiaal voor oncodiëtisten

Geef je als oncodiëtist soms een lezing over voeding en kanker? Vraag dan een login aan voor komoptegenkanker.be/voeding.

Ingelogd kun je op die pagina o.a. een presentatie en achtergrondinformatie downloaden. De presentatie kwam tot stand door een samenwerking tussen Kom op tegen Kanker, de commissie Oncologie van de Vlaamse Beroepsvereniging van Diëtisten, het Iridium Kankernetwerk en oncodiëtisten uit 24 ziekenhuizen in Vlaanderen en Brussel.

Vraag een login aan

Lees meer

Bijvoeding

Omdat Roger op korte tijd veel gewicht heeft verloren, brengt Cielke ook bijvoeding ter sprake. ‘Bedoel je zo’n astronauteneten?’, vraagt Roger. ‘Je kan het daarmee vergelijken’, legt Cielke uit. ‘Bijvoeding levert extra calorieën en/of eiwitten.'

'Ze vult de dagelijkse voeding aan. Het kan een drankje of een puddinkje zijn. Heb je een voorkeur?’ Roger verkiest een drankje. Cielke polst welke smaak hij het liefst heeft en haalt een staaltje op basis van appelsap. ‘Oef, het valt best mee’, laat Roger zich ontvallen nadat hij het drankje heeft geproefd. ‘Ik dacht dat het niet te drinken zou zijn.’ Voortaan zal Roger elke dag zo’n flesje krijgen. ‘Je hoeft het zeker niet in een keer leeg te drinken’, beklemtoont Cielke, ‘spreid het gerust over heel de dag.’

‘Binnen twee dagen kom ik terug’, zegt Cielke als ze afscheid neemt van Roger. Snel werkt ze nog wat gegevens bij op de computer en daarna zit haar intensieve werkdag erop.

Met dank aan het AZ Groeninge Kortrijk dat ons toeliet deze reportage te maken. Uit respect voor de privacy van de patiënten vermelden we hun echte naam niet.