Een dag uit het leven van Ilse Avereyn, op de planken met lotgenoten

Ik ben kankerpatiënt, et alors? wordt vanavond opgevoerd in het cultuurcentrum Scharpoord in Knokke-Heist. ‘Ik ben met schrijven begonnen toen ik ziek was, vrij snel na de diagnose in januari 2017. Ik heb een soort dagboek bijgehouden over mijn baarmoederkanker en de behandeling, over hoe ik me voelde, over mijn ervaringen in het ziekenhuis. Ik deelde dat met mijn man en onze intiemste vrienden. In het najaar van 2017 begon ik aan een revalidatieprogramma in het Gezondheidscentrum Koninklijke Villa in Oostende. Daar kwam ik in contact met andere patiënten die ook bleken te schrijven. Ik vatte het idee op om met al dat materiaal iets te doen, om samen een voorstelling te maken over kanker. Ik sprak Tom Decraecke, de coördinator van de Koninklijke Villa, aan. Na wat aandringen heeft hij er mee de schouders onder gezet. We hebben een regisseur in de arm genomen en gaandeweg is de voorstelling gegroeid tot iets wat veel mooier is dan we hadden durven dromen.’

Intussen is Ilses zoon Ole (12) thuis van school. Hij heeft tijd om wat te ‘chillen’ in de zetel voordat hij naar de voetbaltraining moet. Drieke (13) komt wat later, we wandelen nog even tot aan de Bredense Spuikom. ‘Dit is de plek waar ik tot rust kom. Ook toen ik ziek was, kwam ik hier vaak. Ik heb toen nog geprobeerd rond de Spuikom te wandelen, 3,8 kilometer. Halverwege is mijn man me komen oppikken, ik kon niet meer. Intussen loop ik alweer regelmatig mijn rondjes. Maar ik kan niet zeggen dat ik al helemaal de oude ben, de vermoeidheid blijft. Ook werken lukt nog altijd niet op volle kracht. Ik ben veel te vroeg herbegonnen, al in november 2017. Thuis kwamen de muren op me af, ik wilde me weer nuttig voelen. Ik miste de collega’s, de projecten. Maar ik was er achteraf gezien nog helemaal niet klaar voor. Ik ben echt op karakter doorheen die eerste maanden gesparteld.’

Positief ingesteld

Drieke komt eraan. In het toneelstuk begeleidt ze haar mama op gitaar. Alle nodige spullen worden gepakt en dan gaat het met de auto naar Knokke. In de grote zaal van het cultuurcentrum is het soundchecken aan de gang. Alle spelers maken hun opwachting op het podium, klank en licht worden gefinetuned. Tussendoor heerst in de backstage een gezellige drukte. ‘Het is een toffe groep. Toen ik in behandeling was, had ik geen behoefte aan contact met lotgenoten. Ik sta positief in het leven. Ik dacht - onterecht - dat spreken met lotgenoten vooral zou neerkomen op zeuren over ziek zijn. In de Koninklijke Villa stelde ik vast dat heel veel patiënten positief ingesteld zijn. Er zijn vriendschappen voor het leven gesmeed. Mensen die kanker hebben gehad, begrijpen elkaar met een half woord. Als we over vermoeidheid spreken, weten we perfect waarover we het hebben. Als ik familie of vrienden zeg dat ik moe ben, raden sommigen me aan om wat bij te slapen. Ze bedoelen het goed, maar ze hebben het over iets helemaal anders.’

Alle elementen van ziek zijn

‘We zijn met een tiental spelers, allemaal kanker- of ex-kankerpatiënten die hun eigen teksten brengen. Rik, de regisseur, heeft die in elkaar geschoven tot een geheel. Alle elementen van ziek zijn zitten in de voorstelling. Hoe voelt het om de diagnose kanker te krijgen? Wat doet het ziekenhuis met je? Hoe is de relatie met de medische wereld? En met onze pruik? Het gaat ook over seksualiteit. Nadenken over de dood komt aan bod. Sommige mensen die we in de Koninklijke Villa leerden kennen, hebben het niet gehaald. Vanavond is er een nieuw element, de palliatieve zorg. Daniel kwam na een van de eerste voorstellingen naar ons toe en zei dat hij dat aspect had gemist. Hij heeft zelf zijn vrouw palliatief verzorgd, enkele jaren geleden. Straks brengt hij voor het eerst zijn verhaal. Het is best een zwaar theaterstuk, maar er zit ook humor in. En zeker de muziek neemt het zware wat weg. Ik heb een vriend en twee vriendinnen, geen kankerpatiënten, overtuigd om samen enkele liedjes te brengen. Zelf heb ik een nummer geschreven om iedereen te bedanken die me in deze moeilijke periode heeft geholpen. Dat breng ik samen met Drieke.’

Ontspannen sfeer

Nog goed een uur voor de voorstelling, alles is klaar. De hele groep verzamelt in het theatercafé voor het avondeten. Het gaat er ontspannen aan toe. De eerste toeschouwers sijpelen binnen in het café, bekenden en onbekenden. ‘We hebben bij de eerste voorstellingen vastgesteld dat we een zeer divers publiek aantrekken. Er waren natuurlijk familieleden en vrienden, maar ook veel mensen die persoonlijk met kanker in aanraking kwamen. Heel wat zorgverleners woonden het stuk bij. Sommigen kwamen achteraf zeggen dat het een aanrader is voor iedereen die betrokken is bij de zorg voor mensen met kanker en hun naasten. Ze maakten vaak voor het eerst echt kennis met de kant van de patiënt en wat het is om verzorgd te worden.’

Ziekte herbeleven

Iets na negen uur valt het doek. In de backstage glijdt alle spanning van de spelers af, er wordt honderduit gepraat en gelachen. ‘Bij elke voorstelling herbeleef je toch weer de ziekte en de behandeling. Dat moet ook, je moet je inleven, wat je brengt op het podium moet echt zijn. Dat kruipt in de kleren. Daarom hebben we ook beslist om dit stuk nog tot de zomer van 2020 te spelen en er dan een punt achter te zetten. Dan zullen we ons verhaal verteld hebben. En met het geld dat na aftrek van de kosten overblijft, zullen we ook enkele dromen waargemaakt hebben. Aan een wand in de Koninklijke Villa hangt een dream catcher waar revaliderende patiënten hun droom kunnen opschrijven. We hebben er al enkele kunnen realiseren. Zo hebben we voor enkele mensen een ballonvaart georganiseerd. En een patiënt is er met haar dochtertje een weekend op uitgetrokken, want ziek zijn legt een zware hypotheek op je rol als ouder. Nu ik het zo zeg, dat aspect zit nog niet in het stuk. Misschien iets voor de volgende voorstelling.’