Bewegen en kanker in coronatijd

Anneleen Gebruers, kinesitherapeut UZ Leuven: ‘Het is inderdaad van belang dat de patiënt zowel conditie- als krachtoefeningen probeert te doen. Wandelen en fietsen zijn goede en veilige activiteiten om aan de conditie te werken. Een tip hierbij: Probeer te starten van wat je gewoon bent om te doen en bouw de duur van de wandeling of fietstocht met maximum 10 procent per week op. Krachtoefeningen kan je thuis eventueel doen met behulp van online oefeningen. Er ontstaan op dit moment veel initiatieven van sportverenigingen die online lessen aanbieden, het loont de moeite om even rond te zoeken. Een andere mogelijkheid is YouTube. Het is hierbij belangrijk om goed naar je lichaam te luisteren, zodat je niets forceert. Patiënten die bezig waren met de oncorevalidatie hebben geleerd wat hun mogelijkheden en grenzen zijn. Patiënten die geen ervaring hebben met dit soort oefeningen, kiezen best voor een les op beginnersniveau of een rustige yoga- of pilatesles.

Natuurlijk is het moeilijker om motivatie te vinden als je alleen gaat bewegen dan wanneer je dit in groep doet. Ik denk dat het belangrijk is om te beseffen dat dat heel normaal is op dit moment, het is voor iedereen een beetje zoeken. Misschien kan je nu je huisgenoten betrekken bij het bewegen?’

Anneleen Gebruers: ‘Het is vooral belangrijk dat mensen niet stoppen met bewegen.

Anneleen Gebruers: ‘Binnen het oncorevalidatieprogramma KanActief van het UZ Leuven bieden we geen online lessen aan. Aan de wachtende patiënten geven we telefonisch advies, aangepast aan hun mogelijkheden. Patiënten uit al gestarte oncorevalidatiegroepen raden we aan de oefeningen thuis verder te zetten op de manier die ze aangeleerd hebben tijdens de lessen. De deelnemers die in februari of maart gestart waren, zullen bij ons na de crisis de kans krijgen om de oncorevalidatie te hervatten. Met de patiënten die nu in deze periode gingen starten, nemen we contact op en geven we tips en adviezen aangepast aan hun situatie, in afwachting van de heropstart. Ik heb er jammer genoeg geen zicht op hoe de begeleiding momenteel in andere ziekenhuizen verloopt.’

Anneleen Gebruers: ‘Kinesitherapeuten mogen op dit moment enkel noodzakelijke behandelingen laten doorgaan, behandelingen die niet uitgesteld kunnen worden. De meeste kinesitherapeuten beperken hun behandelingen bijgevolg zeer sterk, om risico’s te vermijden. Het is aangeraden om contact op te nemen met je kinesitherapeut, zodat deze op afstand tips en adviezen kan geven om deze periode te overbruggen. Voor patiënten met lymfoedeem of bekkenbodemproblemen is het vooral belangrijk dat ze voldoende bewegen en de oefeningen die ze bij de kinesitherapeut deden of aangeraden kregen in het ziekenhuis, zoveel mogelijk thuis proberen verder te zetten.’

Prof. dr. Gaëtane Stassijns, diensthoofd Fysische Geneeskunde en Revalidatie UZA:

Wie een onderliggende aandoening heeft zoals hart- en vaatziekten of diabetes,  heeft een groter risico op complicaties bij besmetting met het nieuwe coronavirus.

Bewegen heeft net bij deze aandoeningen zijn effecten bewezen. Wie aan deze chronische aandoeningen lijdt, vertrekt dus vanuit een sterkere positie in de strijd tegen corona als hij geregeld beweegt.

Bewegen verbetert bovendien de mogelijkheid om met stress om te gaan. Het verhoogt de mentale weerbaarheid én het kan zelfs de nood aan medicatie bij depressie verminderen.

Verder verbetert bewegen het immuunsysteem. Het geeft een voorsprong als je nog niet ziek bent, en je bent beter gewapend als je ziek wordt.

Wie corona heeft doorgemaakt, kan zich vermoeid en verzwakt voelen. Bewegen kan ook in deze fase helpen om sneller te herstellen en sneller weer actief te worden.’

Gaëtane Stassijns: ‘Nu veel mensen thuis (moeten) blijven, verliezen ze ook hun dagelijkse beweging zoals een verplaatsing naar het werk, een sportactiviteit of andere fysieke activiteit. Dat kan een achteruitgang van de fysieke conditie tot gevolg hebben. Door een verminderde conditie gaan heel wat chronische aandoeningen zoals hart- en vaatziekten (bijvoorbeeld hoge bloeddruk), diabetes maar ook kanker en osteoporose sneller achteruit. 

Wie nu door isolatie volledig stilvalt, zal achteraf langer nodig hebben om het dagelijkse leven weer te hervatten. Daarom is het sterk aanbevolen om - binnen de overheidsrichtlijnen - actief te blijven. Beperkte krachtoefeningen met gewichten of dagelijks een half uur wandelen maken echt een verschil.’

Gaëtane Stassijns: ‘Bewegen kan op een kleine oppervlakte.

Gaëtane Stassijns: ‘Als je ziektesymptomen van een coronabesmetting (zoals hoesten, koorts of keelpijn) hebt, is enkel lichte fysieke activiteit zoals wandelen aangewezen. Matig of intensief bewegen of sporten kan weer twee à drie dagen nadat de symptomen verdwenen zijn. Als de symptomen zouden terugkomen, dien je weer te stoppen met matig of intensief bewegen.

Wie een corona-infectie heeft doorgemaakt, zal zich soms vermoeid en verzwakt voelen. Bewegen kan in deze fase helpen om sneller te herstellen en sneller weer actief te worden.’

• Reeks eenvoudige beweegoefeningen voor thuis in coronatijd, van sportfysioloog Rudi Frankinouille van het UZA. Bekijk hier oefeningen voor de onderste ledematen, voor de bovenste ledematen, voor de buikspieren, core stabiliteit en lage rug, en voor de schouder en borst.
• Eén: elke dag zendt Eén voor Het Journaal van 13 uur Beweeg in uw kot uit, een korte show met Saartje Vandendriessche. Zij spoort de kijkers aan om ook binnenshuis wat meer te bewegen. Saartje toont vanuit haar eigen huis oefeningen die iedereen thuis kan meedoen, ook ouderen. Op VRT nu kunt u alle afleveringen van Beweeg in uw kot bekijken.
• Bewegen Op Verwijzing: individuele begeleiding door een Bewegen Op Verwijzing-coach om een bewegingsprogramma uit te werken. Om huisartsen te ontlasten en u toch te helpen om meer te bewegen tijdens de coronacrisis, hebt u tijdelijk geen verwijsbrief van uw huisarts nodig om met Bewegen Op Verwijzing te starten. Meer info over Bewegen op Verwijzing.
• Blijfsporten.be: Sport Vlaanderen, wetenschappers en sportartsen geven tien adviezen voor wie wil blijven bewegen en sporten. U vindt er ook schema’s op basis van uw leeftijd en fitheidsniveau.
• Gezondleven.be: tips om fysiek en mentaal gezond te blijven nu je zoveel mogelijk binnen vieren muren moet blijven
• Iedereen verdient vakantie: #ontdekkingtroef biedt tijdens de coronacrisis inspiratie voor 'trekkings' die starten van uw eigen dorpel. U doet het wanneer u wilt en u kiest zelf hoeveel tijd u er voor vrijmaakt en met wie (in uw eentje, met uw gezin of met een vriend, zoals de preventiemaatregelen ons voorschrijven).
• Sportvlaanderen.be: praktische richtlijnen voor wie sport en beweegt tijdens de coronacrisis (wat mag, wat mag niet?)
• Yoga online: heel wat yogascholen delen nu oefeningen online. Een voorbeeld: iedere dag om 9 uur geeft Laurence Uvin van Planttribe een sessie Quarantaine Yoga via Instagram. De sessie blijft 24 uur online zodat u op elk moment van de dag kunt inpikken. 

• Veel kankerpatiënten kampen met vermoeidheid, vaak ook na hun behandeling. Er zijn dagen waarop hun motor weigert aan te slaan. Lees hier vijf vragen en antwoorden van Elsie Decoene, verpleegkundig specialist oncologie in het UZ Gent, over de zorg voor kankerpatiënten die kampen met vermoeidheid
• Lees hier wat oncorevalidatie inhoudt.